Giriş

Sermaye Piyasası Kurulu 11. Kalkınma Planı ve 2021 Ekonomi Reformları Paketi ve Paris İklim Anlaşması kapsamında Yeşil Borçlanma Aracı, Sürdürülebilir Borçlanma Aracı, Yeşil Kira Sertifikası, Sürdürülebilir Kira Sertifikası Rehberini ("Rehber") düzenleyerek 24 Şubat 2022 tarihinde kabul ederek yayımlamıştır.

Rehber, Uluslararası Sermaye Piyasaları Derneği'nin ("ICMA") Yeşil Tahvil İlkeleri, esas alınarak hazırlanmış; yeşil ve sosyal olumlu etki doğuran sürdürülebilir borçlanma araçlarını ve sürdürülebilir kira sertifikalarını düzenlemektedir.

Amaç ve Kapsam

Rehber ile, sürdürülebilir ve yeşile destek vererek yatırım ve projelerin desteklenmesi, teşvik edilmesi, standartlara uyumlu şekilde yürütülmesi, yatırımcıların korunması ve proje finansmanlarında şeffaflık, dürüstlük, tutarlılık ve karşılaştırılabilirliğin artması amaçlanmıştır.

Rehber, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 1. ve 128/1. (e) maddelerine dayanılarak düzenlenmiş olup, Rehber kapsamında yeşil borçlanma araçları için belirtilen genel esas, ilke ve yükümlülükler sürdürülebilir borçlanma araçları ile yeşil kira sertifikası ve sürdürülebilir kira sertifikası için de geçerli olduğu belirtilmiştir.

Tanım

Rehber'de yeşil proje iklim değişikliği etkilerinin azaltılması, iklim değişikliğine uyum, doğal kaynakların korunması, biyoçeşitliliğin korunması, kirliliğin önlemesi ve kontrolü gibi çevresel amaçlara katkı sağlayan projeleri ifade ettiği belirtilmiştir. Bu kapsamda Rehber'de aşağıdaki şekilde yeşil borçlanma aracı ve yeşil kira sertifikası tanımlanmıştır.

Rehber uyarınca, yeşil borçlanma aracı, "dört temel bileşeni ile çerçevelenen, ihracından elde edilecek fonun münhasıran elverişli yeşil proje tanımına uygun yeni ve/veya mevcut yeşil projelerin kısmen ya da tamamen finansmanı veya yeniden finansmanında kullanılacak olan borsada işlem gören veya görmeyen her türlü borçlanma araçları" olarak tanımlanmıştır.

Rehber uyarınca, yeşil kira sertifikası, "dört temel bileşeni ile çerçevelenen, ihracından elde edilecek fonun münhasıran elverişli yeşil proje tanımına uygun yeni ve/veya mevcut yeşil projelerin kısmen ya da tamamen finansmanı veya yeniden finansmanında kullanılacak olan borsada işlem gören veya görmeyen her türlü kira sertifikası" olarak tanımlanmıştır.

Genel Esaslar

Rehber'de yeşil borçlanmaya ilişkin genel esaslar belirtilmiştir, buna göre, ihraççı, çerçeve belgesi kapsamında yapılabilecek ihraçların Rehber'de belirtilen esaslara uygun olarak gerçekleştirileceğini çerçeve belgesinde taahhüt etmesi,  ihraçtan elde edilen fonun, çerçeve belgesinde belirtilen şekilde, yeşil proje tanımına uygun yeni ve/veya mevcut yeşil projelerin kısmen ya da tamamen finansmanında ya da yeniden finansmanında kullanılması ve yeşil borçlanma aracı çerçeve belgesinin Rehber ile uyumlu olduğu ikinci taraf görüşü ile incelenmesi ve değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Temel Bileşenler

Rehber'de yeşil borçlanma aracı temel birleşenlerine yer verilmiştir:

  1. İhraçtan Elde Edilen Fonun Kullanımı: Yeşil proje, bir veya birden fazla tür ve/veya çevresel amaçla ilişkili olabilir ve yeşil proje ile ilgili araştırma geliştirme ve diğer destekleyici harcamaları içerebilir ve Rehber uyarınca yeşil borçlanma aracı ihracından elde edilen fonun en kısa sürede yeşil projeler için kullanılması ve bunun için öngörülen süreye çerçeve belgesinde yer verilmesi gerekmektedir. Rehber'de elverişli yeşil proje örneklerine de yer verilmiştir, buna göre; yenilebilir enerji, enerji verimliliği, kirliliğin önlenmesi ve kontrolü, temiz ulaşım, sürdürülebilir su ve atık su yönetimi, yeşil binalar örnek olarak verilmiştir.
  2. Proje Değerlendirme ve Seçme Süreci: Yeşil borçlanma aracı ihraççısı Rehber'de belirtilen bilgileri çerçeve belgesi ile yatırımcılara açıklaması gerekmektedir. Finanse edilen yeşil projelerde toplumsal ve çevresel olumsuz etkileri azaltan uygulamalara ilişkin süreçleri oluşturulmalıdır.
  3. İhraçtan Elde Edilen Fonun Yönetimi: Rehber uyarınca, Yeşil borçlanma aracı tedavülde olduğu sürece, net fon bakiyesi, ilgili dönemde elverişli yeşil projelere tahsis edilmek suretiyle yönetilmesi gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca ihraççı, fonun henüz kullanılmamış kısmına ilişkin bilgileri çerçeve belgesinde kamuya açıklamalıdır.
  4. Raporlama: İhraççılar, elde ettikleri fonların kullanımına ilişkin bilgileri hazır bulundurmalı ve güncel tutmalılardır. Rehber'de ihraç tarihinden itibaren yılda bir defa ve her durumda ihraçtan elde edilen fonun tamamı kullanıldıktan sonra, fon kullanımına dair güncel bilgileri, ihraççının KAP üyesi olması durumunda KAP'ta ve ihraççının internet sitesinde kamuya açıklanacağı belirtilmiştir. Sermaye Piyasası Kurulu'nun özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin düzenlemeleri saklıdır.

Dış Değerlendirme

Rehber'de, ICMA Dış Değerlendirme Rehberi'nde yer verilen yeşil borçlanma aracı ihracı sürecinde ihraççıların alabileceği dış değerlendirme hizmeti türleri olan ikinci taraf görüşü, doğrulama, sertifikasyon ve yeşil borçlanma aracı puanlama ve derecelendirme türlerine ilişkin ayrıntılara yer verilmiştir.

Dış değerlendirme hizmeti veren kuruluşların; doğruluk, dürüstlük, nesnellik, mesleki yetkinlik, özen ve gizlilik ilkelerine uyması gerekmektedir.

İhraçlar

Rehber'de yeşil borçlanma araçlarının ihraç başvuruları sırasında ve ihraç sonrasında yapılacak işlemler belirtilmiştir Buna göre; (i) ihraç başvurularında, standartlar uyarınca hazırlanan ve yönetim kurulu tarafından onaylanan çerçeve belgenin ve ikinci taraf görüşünün Sermaye Piyasası Kurulu'na sunulması KAP'ta ve internet sitesinde ilan edilmesi ve (ii) ihraçtan sonra, yabancı standartlara uyumlu fon kullanım raporlarının, Türkçe çevirisinin üç ay içinde KAP'ta ve/veya internet sitesinde kamuya açıklanması gerekmektedir.

Sonuç

Sermaye Piyasası tarafından hazırlanan işbu Rehber ICMA tarafından düzenlenen Yeşil Tahvil İlkeleri ile uyumlu olarak hazırlanmış olduğu belirtilmelidir. Bu sayede, Rehber ile Türkiye içinde kuralların net bir şekilde belirlenmesi yeşil borçlanma araçlarının gelişmesine yarar sağlaması beklenmektedir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.