A. GİRİŞ

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ("BDDK"), 24 Haziran 2022 tarihli ve 10250 sayılı kararıyla ("Karar") bankalar ve finansal kuruluşlar dışında bağımsız denetime tabi şirketlerin ("Şirketler") Türk Lirası nakdi ticari kredi kullanabilmelerine yönelik bazı kısıtlamalar getirmiştir. Karar sonrasında BDDK, 26 Haziran 2022 tarihli Basın Açıklaması (“Açıklama”) ile Karar'ın uygulanmasına ilişkin tereddütleri ortadan kaldırmak üzere Karar'a dair bazı açıklamalarda bulunmuştur.

B. KARAR İÇERİĞİNDEKİ ÖNEMLİ DÜZENLEMELER

BDDK 24 Haziran 2022 tarihinden itibaren aksi yönde bir karar alıncaya kadar aşağıdaki esasların uygulanmasına karar vermiştir:

a) Yabancı Para Varlıkları'nın Türk Lirası Karşılığı 15.000.000 Türk Lirası'nı Aşan Şirketler Bakımından

Karar ile birlikte

  • kredi başvurusu yaptıkları tarih itibariyle yabancı para (“YP”) nakdi varlıklarının Türk Lirası (“TL”) karşılığı 15.000.000 TL'nin üzerinde olan ve
  • YP nakdi varlıkları, en güncel finansal tablolarına göre aktif toplamından veya son 1 (bir) yıllık net satış hasılatından büyük olanının %10'unu aşan

Şirketler'e TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılamayacaktır.

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (“Kurum”) tarafından yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartları çerçevesinde konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü altında olan Şirketler bakımından yukarıdaki değerlendirme, konsolide bilançolar üzerinden yapılacaktır.

b) YP Cinsinden Kredi Kullanması Mümkün Olmayan Şirketler Bakımından

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve ilgili mevzuat uyarınca YP cinsinden kredi kullanması mümkün olmayan Şirketler'in, bankaya kredi başvurusunda bulunduğu tarihten itibaren 3 (üç) aylık dönem içinde YP net pozisyon açığı bulunduğunu Kurum tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından (“Bağımsız Denetim Kuruluşu”) en güncel finansal tabloları üzerinden yapılacak incelemeye göre tespit ettirmeleri ve Bağımsız Denetim Kuruluşu tarafından onaylanmış belgelerle bankaya başvurmaları durumunda, söz konusu Şirketler'e yalnızca başvuru tarihini izleyen önümüzdeki herhangi bir 3 (üç) aylık dönemde tespit edilen pozisyon açığı ile sınırlı olmak üzere TL cinsinden nakdi ticari kredi kullandırılabilecektir.

c) YP Nakdi Varlıklarının TL Karşılığı 15.000.000 TL'yi Aşmayan Şirketler Bakımından

YP nakdi varlıklarının TL karşılığı 15.000.000 TL'yi aşmayan Şirketler'in kredi başvuru tarihi itibariyle, mevcut YP nakdi varlıkları ile en güncel finansal tablolarına göre aktif toplamını ve son 1 (bir) yıllık net satış hasılatını Bağımsız Denetim Kuruluşu'na tespit ettirmeleri, kullanacakları kredinin vadesi boyunca YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15.000.000 TL'yi aşmayacağını beyan ve taahhüt etmeleri ve söz konusu beyan ve taahhüdün banka tarafından kontrolünün sağlanmasını teminen Şirketler'in her ayın ilk 10 (on) iş günü içinde bir önceki ay sonu bilançosuna göre YP nakdi varlıklarının, aktif toplamının ve bir önceki ay sonu itibarıyla son 12 (on iki) aylık net satış hasılatının güncel değerini bankaya iletmeleri durumunda, söz konusu Şirketler TL cinsinden ticari kredi kullandırma kısıtlamasından muaf tutulacaktır.

d) YP Nakdi Varlıkların TL Karşılığının Hesaplanması

YP nakdi varlıkların TL karşılığının hesaplanmasında hesaplama tarihine ait Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru kullanılacaktır.

C. AÇIKLAMA İÇERİĞİNDEKİ ÖNEMLİ DÜZENLEMELER

BDDK tarafından Karar'ın uygulanmasına yönelik aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır:

a) Karar Kapsamına Dahil Olma Şartları ve Kapsama Dahil Olunmayan Haller

Herhangi bir şirketin ilgili Karar kapsamına girebilmesi için aşağıdaki 3 şartın tamamının bir arada sağlanması gerekmekte olup şartların herhangi birinin sağlanmaması hâlinde ilgili şirket kredi kullandırılmasına ilişkin herhangi bir kısıtlamaya tâbi olmayacaktır:

  1. Şirketin 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 397 uyarınca kararlaştırılmış olan 2018/11597 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve ilgili düzenlemeler uyarınca bağımsız denetime tabi bir şirket olması
  2. Şirketin YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15.000.000 TL'yi aşması ve
  3. Şirketin YP nakdi varlıkların TL karşılığının; aktif toplamından veya son 1 (bir) yıllık net satış hasılatından büyük olanının %10'unu aşması.

Gerçek kişiler ve gerçek kişi şirket ortakları Karar kapsamına dahil olmayıp kredi kullandırılmasına ilişkin herhangi bir kısıtlamaya tâbi olmayacaktır.

b) Karar Kapsamına Dahil Olan ve Olmayan YP Nakdi Varlıklar

Şirketler'in altın da dahil olmak üzere efektif dövizleri ile bankalardaki YP mevduatları, YP nakdi varlıklar kapsamına girmektedir. 

Şirketlerin yurt içi yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul kıymetler ve Eurobond gibi borçlanma araçlarından oluşan diğer parasal varlıkları ise YP nakdi varlıklar kapsamına girmemektedir.

Buna mukabil, Şirketler'in, yurt dışı yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul kıymetler ve hisse senetleri ile yurt dışı yerleşiklerle yapılan ters repo gibi diğer parasal varlıkları da YP nakdi varlık tutarının hesaplamasına dahil edilecektir.

c) Kapsama Dahil Olmayan Şirketlerin Durumu

Yukarıda da belirtildiği üzere, YP nakdi varlıklarının TL karşılığı 15.000.000 TL'yi aşmayan Şirketler kredi kısıtlamasından muaf olacaktır. Ancak, bu Şirketler'in kredi başvuru tarihi itibarıyla işbu çalışmanın “YP Nakdi Varlıklarının TL Karşılığı 15.000.000 TL'yi Aşmayan Şirketler Bakımından” başlığında yer alan şartları yerine getirmesi gerekmektedir. Bu kapsamda Şirketler'den alınacak beyan ve taahhütler bakımından BDDK tarafından standart bir form yayınlanmayacaktır.

Bu doğrultuda, kredinin amacına uygun kullanıldığının takibine yönelik olarak, mümkün olduğu ölçüde kredi müşterilerinden belge temin edilmesi, “kredinin amacına uygun kullanıldığının tespitine ve takibine yönelik her türlü bilgi ve belgeyi talep edilmesi halinde bankaya ibraz edeceğine yönelik” taahhütname alınması ve/veya sözleşmelerin bu kapsamda güncellenmesi ve iş süreçlerinin buna uygun hale getirilmesi bankaların sorumluluğundadır.

d) Kısıtlama Kapsamına Giren Ticari Kredi Türleri ve Mevcut Kredi Limitlerinin Durumu

Karar kapsamına giren Şirketler için, 24 Haziran 2022 tarihinden sonra kullandırılacak, TL cinsinden her türlü nakdi ticari kredi, kısıtlama kapsamına girmektedir.

Rotatif, kredili mevduat hesabı (“KMH”) veya kurumsal kredi kartları gibi kredi işlemleri yoluyla, 24 Haziran 2022 tarihinden itibaren gerçekleşecek nakdi ticari TL kredi kullandırımları için her ay sonunda yapılacak bakiye artışı hesaplaması yeni kullandırım olarak kabul edilecektir. Her ay sonundaki hesaplama tarihinden önceki ay sonuna göre bakiye artışı olması durumunda, ay sonu itibariyle yapılacak bu hesaplamaya kadar ilgili ticari kredi müşterisinin Karar'da belirtilen Bağımsız Denetim Kuruluşu onaylı belgeleri bankaya tevsik etmesi gerekecektir.

Gecelik kredilerde her ay sonunda yapılacak hesaplama tarihi itibariyle bakiye risk tutarı bulunması durumunda, ay sonu itibariyle yapılacak bu hesaplamaya kadar ilgili ticari kredi müşterisinin Karar'da belirtilen Bağımsız Denetim Kuruluşu onaylı belgeleri bankaya tevsik etmesi gerekecektir.

24 Haziran 2022 tarihinden önce kredi başvurusu yapılarak sözleşmesi akdedilmiş ancak henüz kullandırımı yapılmamış ve yalnızca 27 Haziran 2022 tarihiyle başlayan hafta içinde kullandırımı yapılacak olan spot nitelikli TL cinsinden nakdi ticari krediler Karar'dan etkilenmeyecektir.

Doğrudan borçlandırma sistemi gibi gayri nakdi krediler, nakdi krediye dönüşmediği sürece Karar kapsamına girmeyecektir.

24 Haziran 2022 tarihinden sonra çerçeve anlaşmalar kapsamında yeniden yapılandırılan krediler, yeni kullandırım olarak değerlendirilmeyecektir. Ancak bu şekilde yeniden yapılandırma kapsamında olmayan ve 24 Haziran 2022 tarihinden sonra sözleşme koşullarının değiştirilmesi suretiyle yenilenen ya da mevcut kredilerin kısmen veya tamamen yeniden finanse edilmesi için kullandırılan krediler yeni kullandırım olarak değerlendirilecektir.

D. SONUÇ

BDDK'nın finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kaynakların daha verimli ve üretken alanlarda kullanılarak kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını ve kredilerin amacına matuf bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla gerekli görülen bir makro ihtiyati tedbir olarak yukarıda detayları anlatılan Karar'ı aldığı anlaşılmaktadır.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.