28 Haziran 2022 tarihli ve 31880 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 7413 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Torba Kanun”) ile 18 Ocak 1972 tarihli ve 1512 sayılı Noterlik Kanunu'na (“Kanun”) birtakım önemli değişiklikler getirilmiştir. Anılan değişiklikler ile noterlerin atama, nakil, göreve başlama veya istifa etmiş sayılmalarına ilişkin hususlar ile noterlerin taşınmaz satış sözleşmesi yapmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. Taşınmaz satış sözleşmelerinin artık noterler tarafından yapılabilmesi önemli bir gelişme olup, bu bilgi notunda Torba Kanun ile Kanun'a getirilen değişiklikler ele alınmaktadır.
Taşınmaz satışının geçerli olabilmesi için sözleşmenin resmî şekilde düzenlenmesi şarttır. Torba Kanun ile getirilen değişiklik öncesi, 2644 sayılı Tapu Kanunu'nun 26'ncı maddesi uyarınca taşınmaz mülkiyetinin devrine ilişkin sözleşmeleri yapmaya tapu sicil memurları yetkili iken noterlere taşınmaz satış sözleşmesinin düzenlenmesine ilişkin bir yetki tanınmamıştı. Ancak uygulamada noterlerin de taşınmaz satış sözleşmesi düzenleme yetkisi tartışma konusu olmuş ve yapılan yeni düzenleme ile bu tartışma sona erdirilerek artık noterlere de taşınmaz satış sözleşmesi düzenleme yetkisi verilmiştir.
Noterlerin halihazırda taşınmaz satış vaadi sözleşmesi yapmasına ek olarak anılan değişiklik ile noterler sözleşme taraflarından birisinin talep etmesi ve harç ile giderleri ödemesi halinde tapu bilişim sistemi vasıtasıyla tapu siciline şerh vererek taşınmaz satış sözleşmesi akdetmeye yetkili kılınmıştır. Taşınmaz satış sözleşmesiyle ilgili işlemler bizzat noterlerce yapılacak olup tapu kayıt örneği ve diğer belgelerden hak sahibinin belirlenememesi veya satışa engel hukuki durumun varlığı hâlinde noterlerce satış işlemi gerçekleştirilmeyecektir. Böylece noterler, taşınmaz satış başvurusu üzerine başvuru belgesi düzenleyerek taşınmaz üzerinde devre ilişkin herhangi bir kısıtlamanın bulunmaması halinde taşınmaz satış sözleşmesi düzenleyerek tapu bilişim sistemine kaydedecektir. Tapu sicilindeki kayıtların değiştirilmesi ve tapu siciline tescil tapu müdürlüklerine bırakıldığından noterlerce sisteme kaydedilen sözleşmenin tapu siciline tescili tapu müdürlüklerince yapılacaktır. Bu işlemler kapsamında noter ücreti dışında herhangi bir ücret alınmayacağı da Torba Kanun'da açıkça belirtilmiştir. Torba Kanun uyarınca noter ücreti taşınmazın değerine göre değişiklik göstermekle birlikte, herhâlde beş yüz Türk Lirasından az ve dört bin Türk Lirasından fazla olamamaktadır. Bu miktarlar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanacaktır.
Kanun'un 162'nci maddesine eklenen ek fıkra ile taşınmaz satış sözleşmesinin düzenlenmesinden dolayı oluşan zararlardan noterlerin sorumlu olacağı hükme bağlanmış ve notere karşı açılacak davalar için tapu sicilinin bulunduğu yer mahkemesi yetkili kılınmıştır. Anılan ek fıkrada ayrıca, taşınmaz satış sözleşmesinin düzenlenmesinden dolayı oluşan zararın Devlet tarafından tazmin edilmesi halinde Devletin sözleşmeyi düzenleyen notere rücu edeceği hüküm altına alınmıştır.
Söz konusu kanun değişikliği, ilgili bilişim sisteminin kurulduğunun Adalet Bakanlığı resmî internet sitesinde duyurulmasından itibaren yürürlüğe girecek olup, bilişim sisteminin 1 Ocak 2023 tarihine kadar kurulacağı fakat bu sürenin Cumhurbaşkanı tarafından altı aya kadar uzatabileceği düzenlenmiştir.
Noterler tarafından gerçekleştirilecek taşınmaz satış işlemlerine ilişkin usul ve esaslar; Adalet Bakanlığınca Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan görüş alınarak çıkarılacak yönetmelik ile düzenlenecektir. Uygulamada büyük bir değişikliğe sebep olacağından bilişim sistemine dair yapılacak duyurunun ve çıkarılacak yönetmeliğin önemli olduğunu belirtebiliriz.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
