1. GENEL OLARAK
İşçi veya işveren tarafından iş sözleşmelerinin fesih edilmesi halinde, kimi fesih türlerinde işçinin kıdem tazminatı hakkı doğmaktadır. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için en önemli şartlardan biri en az bir yıllık kıdeminin olmasıdır. Mülga 1475 Sayılı İş Kanunu'nun halen yürürlükte olan ve uygulanan 14. maddesinde işçilerin kıdem tazminatına hak kazanma halleri hüküm altına alınmıştır. Söz konusu madde kapsamda sayılan hallerden biri de emeklilik nedeni ile iş akdi feshidir. İş bu düzenleme mülga kanunun 14. maddesinin 5. fırkasında hüküm altına alınmıştır. Söz konusu düzenleme kapsamına giren işçiler, kendi istekleri ile iş akitlerini fesih edip kıdem tazminatına hak kazanmaktadırlar.
2. EMEKLİLİK NEDENİ İLE İŞ AKDİ FESHİ YAPABİLMENİN KOŞULLARI
Emeklilik sebebi ile iş akdi feshi yapabilmek için işçinin belirli bir prim gününü ve sigortalık yılını doldurmuş olması gereklidir. İşbu prim günleri ve sigortalılık yılının belirlenmesi, işçinin sigorta başlangıç tarihine göre değişiklik göstermektedir.
- 08.09.1999 tarihinden önce sigorta girişi yapılmış işçiler
İşçinin ilk sigorta giriş 08.09.1999 tarihinden önce ise, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gününü doldurmuş olması şartı ile emeklilik sebebiyle iş akdini fesih edebilecek ve kıdem tazminatına da hak kazanacaktır.
- 08.09.1999 tarihinden sonra sigorta girişi yapılmış işçiler
08.09.1999 tarihinden sonra sigorta girişi yapılan işçilerin emeklilik nedeni ile iş akitlerini fesih edebilmeleri için toplam 25 yıl sigortalılık sürelerinin ve 4500 prim günlerinin dolmuş olması gereklidir.
3. EMEKLİLİK NEDENİ İLE İŞ AKDİ FESHİ DİLEKÇESİ SUNULURKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ
Toplam sigortalılık süresini ve prim gününü tamamlayan işçi, iş akdini emeklilik sebebiyle fesih edecekse öncelikle işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Sigortalar Müdürlüğü'ne yazılı başvuruda bulunmalı ve emeklilik nedeni ile iş akdi feshi için şartları sağladığına ve kıdem tazminatına hak kazandığına dair SGK tarafından düzenlenecek resmi yazıyı almalıdır. Sonrasında iş akdini emeklilik nedeni ile fesih ettiğini belirttiği bir dilekçe ekine söz konusu belgeyi ekleyerek işverenine başvuruda bulunmalıdır.
SGK tarafından verilen yazının aslını işyerine sunacak olan işçinin, ileride aksine bir iddia ile karşılaştığında talebini kanıtlamak adına, işverenden veya işveren vekilinden veya işyeri yetkilisinden yazıyı teslim aldığına dair yazılı beyan ve imza alması büyük önem arz eder.
4. EMEKLİLİK NEDENİ İLE İŞ AKDİNİ FESİH EDEN İŞÇİNİN İHBAR SÜRESİ VE İHBAR TAZMİNATI
Emeklilik sebebi ile iş akdini fesih eden işçinin ihbar önelinde çalışma zorunluluğu yoktur. İşveren, işçiyi ihbar süresinde çalışması için zorlayamaya veya işçiden ihbar tazminatı talebinde bulunamaz. (Yargıtay 7. HD. 2016/33861 E., 2016/17414 K., 24.10.2016 T.)
Emeklilik sebebi ile iş akdini fesih eden işçi kıdem tazminatının yanında ihbar tazminatına hak kazanamayacaktır. İş Kanunu kapsamında iş akdini fesih eden tarafından ihbar tazminatı talep hakkı yoktur. Dolayısı ile iş akdini fesih eden işçi, işvereninden ayrıca ihbar tazminatı talep edemez.
5. İŞÇİNİN KAÇ KERE EMEKLİLİK NEDENİ İLE İŞ AKDİNİ FESİH EDEBİLECEĞİ
Güncel uygulamada SGK toplam iki kere emeklilik sebebiyle kıdem tazminatına hak kazanıldığına dair yazıyı vermektedir. Bu nedenle işçi ancak iki kere emeklilik nedeni ile iş akdi feshi yapabilir.
6. EMEKLİLİK NEDENİ İLE İŞ AKDİNİ FESİH EDİP KIDEM TAZMİNATI ALAN İŞÇİNİN BAŞKA BİR İŞ YERİNDE ÇALIŞIP ÇALIŞAMAYACAĞI
Toplam sigortalılık günü ve prim günü şartlarını gerçekleştiren işçi, emekli olmak için yaş haddini bekleyecektir. Çalışma hakkı anayasal bir haktır ve kimse tarafından engellenemez. Bu cihetle, emeklilik nedeni ile iş akdini fesih eden işçi, yeni bir iş yerinde çalışabilecektir.
7. SONUÇ
Sigorta giriş yılına göre belirlenecek sigortalılık süresi ve prim gün sayısı kıstaslarını karşılayan ve aynı iş yerinden bir yıl veya daha fazla kıdemi bulunan işçi, SGK'dan alacağı resmi yazıyla iş akdini emeklilik sebebi ile fesih edebilecek ve kıdem tazminatını alabilecektir. Bu şekilde fesih gerçekleştirecek işçinin ihbar süresinde çalışma zorunluluğu bulunmamaktadır ve fesihten sonra başka bir iş yerinde çalışma hakkı bulunmaktadır.
Av. Burcu Kuman, 2018
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
