AÇIKLAMALAR

ÖZET

KONKORDATO NEDİR?

Konkordato, mali darboğazda bulunan ve borçlarını ödemekte güçlük çeken borçlunun borçları (özellikle borçlarının vadesi ve miktarı) ile ilgili olarak alacaklılarıyla yaptığı ve mahkemeler tarafından onaylanan anlaşmadır. Konkordato ile mali darboğazdaki şirketin nefes alması ve yaşatılarak borçlarını ödemesi amaçlanır. Konkordato kapsamında borçlu şirket, alacaklıları ile mahkeme aracılığıyla vade uzatımı veya anapara ve/veya faiz borcu indirimi anlaşması yapabilir.

15 Mart 2018 tarihinde yürürlüğe giren 7101 sayılı kanun ile mali güçlük içerisinde bulunan borçluların uygulamada sıklıkla başvurduğu iflas erteleme kurumu tamamıyla kaldırılmış, onun yerine İcra İflas Kanunu'nda mevcut olan konkordato kurumunun işlevsel hale getirilmesi amaçlanmıştır.

Konkordato, borçlu işletmelerin alacaklıların bir bölümü ile anlaşarak, iflas etmeleri yerine faaliyetlerine devam ederek borçlarını ödeyebilecekleri şekilde yapılandırmalarını amaçlar.

Konkordato hem şirketler hem de gerçek kişiler için düzenlenmiştir. Bu rehberin amacı doğrultusunda konkordato sadece şirketler bakımından ele alınacaktır.

KONKORDATONUN BORÇLU BAKIMINDAN YARARLARI

  • Rehinli alacaklar ve işçi alacakları dışında, konkordato süreci (geçici ve kesin mühlet süresi) boyunca, kamu borçları için yapılan icra takipleri de dahil olmak üzere borçlu şirkete karşı herhangi bir icra takibi başlatılamaz. Önceden başlatılmış icra takipleri durur. Hacizler uygulanmaz.
  • Konkordato kararından önce haciz uygulanmış ve borçlu işletmenin faaliyetine devam etmesi için gerekli makine, teçhizat ve araçlar haczedilmişse, mahkeme söz konusu makine, teçhizat ve araçlarının üzerlerindeki hacizler baki kalmak kaydıyla yediemin olarak borçlu şirkete teslimine karar verebilir.
  • Borçlu şirket hakkında verilen ihtiyatî tedbir ve ihtiyatî haciz kararları konkordato süreci (geçici ve kesin mühlet süresi) boyunca uygulanmaz.
  • Mahkeme, konkordato için başvuran borçlu şirkete konkordatonun başarılı olacağına dair herhangi bir inceleme yapmaksızın üç aylık süre (geçici mühlet) verir. Bu süre gerek görülürse iki ay daha (toplam beş ayı geçmeyecek şekilde) uzatılabilir.
  • Borçlunun tüm alacaklılar ile tek tek anlaşmasına gerek yoktur. Belli çoğunlukta alacaklının borçlunun teklifine onay vermesi halinde borçlunun teklifi (borçlunun teklifine onay vermeyen alacaklılar dahil) tüm alacaklılar için uygulanır. 
  • Konkordato süreci sonunda konkordato anlaşması mahkeme tarafından tasdik edilirse tüm hacizler düşer. İşçilere olan borçlar, vergi borçları gibi kamu borçları, rehinle teminat altına alınmış borçlar ve konkordato süresince üstlenilen borçlar için olan hacizler istisnadır.

KONKORDATONUN ALACAKLI BAKIMINDAN YARARLARI

  • Borçlu işletme yaşatılarak, alacaklının indirimli ve/veya daha uzun vade de olsa alacağını tahsil etmesi sağlanır. Eğer borçlunun mali durumu konkordato teklifini yerine getiremeyecek kadar kötüyse veya borçlu konkordato anlaşmasını yerine getirmeyerek konkordato sonucunda yapılandırılan borçlarını ödemezse, mahkeme borçlu şirketin iflasına karar verir. İflas kararıyla birlikte borçlu şirketin malvarlığı tasfiye edilerek borçlu şirketin alacaklılara olan borçlarının (kısmen de olsa) ödenmesi amaçlanır.
  • Konkordato süreci boyunca borçlu şirketin malvarlığı korunur. Borçlu, mahkemeden izin almadan malvarlığı üzerinde rehin tesis edemez, kefil olamaz, taşınmaz ve işletme için önemli malvarlığını devredemez ve bağışlamalarda bulunamaz.

KONKORDATO SÜRECİ

(1) KONKORDATO TALEBİ

Konkordato ne zaman talep edilebilir?

Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya indirim yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflastan kurtulmak için konkordato talep edebilir.

Konkordatoyu kim talep edebilir?

Konkordatoyu (i) borçlu veya (ii) iflas talebinde bulunabilecek her alacaklı borçlu adına talep edebilir.

Konkordato talebi için nereye başvurulur?

Borçlu şirketin merkezindeki asliye ticaret mahkemesine başvurulur.

Konkordato talebine eklenecek belgeler neler?

  1. Konkordato ön projesi (borçlu şirketin alacaklılara hangi oranda ve vadede ödeme yapacağını, bu kapsamda alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacaklarını, ödemelerin yapılması için gerekli malî kaynağın nasıl sağlanacağını gösteren yapılandırma teklifi),
  2. Başvuru tarihinden en fazla kırk beş gün öncesine ait bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, ara bilançolar, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e-defter berat bilgileri, borçlunun malî durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler, maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler, tüm alacak ve borçları vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler,
  3. Alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste,
  4. Konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile borçlunun iflası hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tablo,
  5. Bağımsız denetim kuruluşu tarafından hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşmesinin kuvvetle muhtemel olduğunu gösteren finansal analiz raporları ile dayanakları.

(2) GEÇİCİ MÜHLET

ÖNEMLİ NOT: Yukarıda (1). paragrafta sayılan belgelerin eksiksiz olarak mahkemeye sunulması ve konkordato gider avansının talepten önce mahkeme veznesine yatırılması halinde, mahkeme konkordatonun başarılı olacağına dair herhangi bir inceleme yapmaksızın geçici mühlet kararı verir.

Mahkeme, geçici mühlet kararıyla birlikte konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığının yakından incelenmesi amacıyla bir geçici konkordato komiseri görevlendirir.

Mahkemece geçici mühlet kararı, ticaret sicili gazetesinde ve Basın-İlan Kurumunun resmî ilân portalında ilân edilir ve derhâl tapu müdürlüğüne, ticaret sicili müdürlüğüne, vergi dairesine, gümrük ve posta idarelerine, Türkiye Bankalar Birliğine, Türkiye Katılım Bankaları Birliğine, mahallî ticaret odalarına, sanayi odalarına, taşınır kıymet borsalarına, Sermaye Piyasası Kuruluna ve diğer lazım gelen yerlere bildirilir.

Geçici mühlet süresi

Geçici mühlet üç aydır. Mahkeme bu üç aylık süre dolmadan borçlunun veya geçici komiserin talebi üzerine geçici mühleti en fazla iki ay daha uzatabilir. Geçici mühletin toplam süresi beş ayı geçemez.

Geçici mühlet kararının sonuçları

Rehinli alacaklılar bakımından

Rehinin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilir veya başlamış olan icra takiplerine devam edilebilir ancak bu icra takibi nedeniyle muhafaza tedbirleri alınamaz ve rehinli malın satışı gerçekleştirilemez.

Diğer alacaklılar bakımından

Kamu alacakları nedeniyle yapılan icra takipleri de dahil olmak üzere hiçbir icra takibi başlatılamaz ve önceden başlamış icra takipleri durur. Borçlu hakkında verilen ihtiyatî tedbir ve ihtiyatî haciz kararları uygulanmaz. Mahkeme, konkordato talep eden borçlu şirketin faaliyetinin devamı için gerekli olan ve icra takipleri nedeniyle muhafaza altına alınan makine, teçhizat ve araçların üzerlerindeki hacizler baki kalmak kaydıyla yediemin olarak borçlu şirkete tedbiren teslimine karar verebilir. Tasdik edilen konkordato projesi aksine hüküm içermediği takdirde, rehinle temin edilmemiş her türlü alacağa faiz işlemesi durur.

İşçi alacakları bakımından

Konkordatonun bir etkisi yoktur. Konkordato işçilerin icra takiplerini engellemez.

Borçlunun taraf olduğu sözleşmeler bakımından

Borçlunun taraf olduğu ve işletmesinin faaliyetinin devamı için önem arz eden sözleşmelerde yer alıp da borçlunun konkordato talebinde bulunmasının sözleşmeye aykırılık teşkil edeceğine, haklı fesih sebebi sayılacağına veya borcu muaccel hâle getireceğine ilişkin hükümler uygulanmaz.

  • ÖNEMLİ NOT: Eğer sözleşmede borcun ödenmemesi veya ödenmemesi tehlikesine karşı yukarıda sayılanlar dışında mekanizmalar öngörülmüşse, bu sözleşme hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağı ilgili sözleşme incelenerek tespit edilmelidir.

Geçici mühlet kararının borçlunun işlemlerini kısıtlaması

Borçlu, mahkemece atanan komiserin nezareti altında işlerine devam edebilir. Mahkeme, bazı işlemlerin ancak komiserin izni ile yapılmasına veya borçlu şirketin yönetim kurulu yerine komiserin işletmenin faaliyetini devam ettirmesine karar verebilir.

Borçlu, mahkemenin izni dışında mühlet kararından itibaren:

  • rehin tesis edemez,
  • kefil olamaz,
  • taşınmaz ve işletmenin devamlı tesisatını kısmen dahi olsa devredemez, takyit edemez, ve
  • ivazsız tasarruflarda (bağışlamalarda) bulunamaz.

Aksi hâlde yapılan işlemler hükümsüzdür. Borçlu şirket komiserin talimatlarına uymazsa veya yukarıda sayılan işlemleri mahkemenin izni olmaksızın gerçekleştirirse, mahkeme borçlunun malları üzerindeki tasarruf yetkisini kaldırabilir veya konkordato talebinin reddine ve borçlunun iflasına karar verebilir.

(3) ALACAKLININ İTİRAZI

Alacaklılar geçici mühlet kararının ilanından itibaren yedi gün içerisinde konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir hâl bulunmadığını delilleriyle birlikte ileri sürerek mahkemeden konkordato talebinin reddini isteyebilir. Mahkeme alacaklıların itirazlarını kesin mühlet hakkında kararını verirken dikkate alır.

(4(A)) KESİN MÜHLET KARARI

Mahkeme borçlu şirketin teklif ettiği konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğuna karar verirse, borçluya bir yıllık kesin mühlet verir. Güçlük arz eden özel durumlarda kesin mühlet, komiserin veya borçlu şirketin talebi ile komiserin bu durumu açıklayan gerekçeli raporu üzerine mahkemece altı aya kadar uzatılabilir. Kesin mühlet verilmesine ilişkin kararlar yukarıda geçici mühlete ilişkin (2). paragrafta yer alan açıklamalarda belirtildiği şekilde ilan edilir ve gerekli makamlara bildirilir. Kesin mühlet kararı verilirse, yukarıda (2). paragraftaki geçici mühlet için belirtilen sonuçlar kesin mühlet süresince devam eder.

(4(B)) KONKORDATO TALEBİNİN REDDİ

Mahkeme konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olmadığına karar verirse, konkordato talebini reddeder. Bu karar üzerine borçlu veya varsa konkordato talep eden alacaklı bu kararın tebliğinden itibaren on gün içinde istinaf yoluna başvurabilir. Bölge adliye mahkemesinin kararı kesindir, ayrıca Yargıtay'da temyize konu edilemez.

(5) KONKORDATO PROJESİNİN OYLANMASI

Konkordato/yeniden yapılandırma projesinin kabulü için gerekli nisap

Rehinli alacaklar bakımından: Alacak miktarı itibariyle 2/3'ü aşan çoğunluk.

Diğer alacaklar bakımından: (a) Toplam alacaklı sayısının ve alacak miktarının yarısını veya (b) toplam alacaklı sayısının 1/4'ünü ve alacak miktarının 2/3'ünü aşan çoğunluk.

Oylamada sadece konkordato projesinden etkilenen alacaklılar oy kullanabilir. İşçiler ve borçlunun eşi, çocuğu ile kendisinin ve evlilik bağı ortadan kalkmış olsa dahi eşinin annesi, babası ve kardeşi alacak miktarı ve alacaklı çoğunluğunun hesabında dikkate alınmaz. Rehinle temin edilmiş olan alacaklar, sadece teminatsız kaldıkları kısım için hesaba katılır.

ÖNEMLİ NOT: Rehinli alacaklılar bakımından konkordato projesinin kabulü için gerekli çoğunluk sağlanmasına rağmen ret oyu veren rehinli alacaklı, konkordato talep tarihinden itibaren, taraflar arasındaki sözleşmede kararlaştırılan temerrüt öncesi faiz oranı uygulanmak suretiyle, diğer rehinli alacaklılarla yapılan konkordato anlaşmalarından en uzun vadelisine tabi olur.

Rehinli alacaklılar bakımından yeniden yapılandırma teklifinin uygulanması, diğer alacaklıların konkordatoyu gerekli çoğunlukla kabul etmesine bağlıdır. Eğer diğer alacaklılar konkordato teklifini kabul etmezlerse, rehinli alacaklılar bakımından da yeniden yapılandırma teklifi geçerli olmaz.

(6) KONKORDATO TUTANAĞI VE KOMİSERİN GEREKÇELİ RAPORU

Komiser, konkordato müzakereleri sonucu alınan kararı tutanağa bağlar. Toplantıdan sonra yedi gün içinde de alacaklılar konkordato anlaşmasına katılabilir. Komiser, katılma süresinin bitmesinden itibaren en geç yedi gün içinde (toplantı tarihinden itibaren yedi gün + yedi gün) konkordatoya ilişkin bütün belgeleri, konkordato projesinin kabul edilip edilmediğine ve tasdikinin uygun olup olmadığına dair gerekçeli raporunu mahkemeye sunar.

(7(A)) KONKORDATONUN MAHKEME TARAFINDAN TASDİKİ

Konkordatonun tasdiki kararında, alacaklıların hangi ölçüde alacaklarından vazgeçtiği ve borçlunun borçlarını hangi takvim çerçevesinde ödeyeceği belirtilir. Mahkeme tasdik edilen konkordatonun yerine getirilmesini sağlamak için gerekli gözetim, yönetim ve tasfiye tedbirlerini almakla görevli bir kayyım tayin edebilir.

Konkordatonun tasdiki şartları

  1. konkordatoda teklif edilen tutarın, borçlunun iflası hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktardan fazla olacağının anlaşılması,
  2. teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması,
  3. konkordato projesinin öngörülen çoğunlukla kabul edilmesi,
  4. alacaklının açıkça vazgeçmemiş olması kaydıyla, işçilerin alacaklarının tam olarak ödenmesinin ve geçici ve kesin mühlet içinde komiserin izniyle akdedilmiş borçların ifasının yeterli teminata bağlanmış olması,
  5. yargılama giderleri ile konkordatonun tasdiki durumunda alacaklılara ödenmesi kararlaştırılan para üzerinden alınması gereken harcın, tasdik kararından önce, borçlu tarafından mahkeme veznesine depo edilmiş olması.

Konkordatonun tasdikinin sonuçları

Konkordato, konkordato talebinden önce veya komiserin izni olmaksızın mühlet içinde doğan bütün alacaklar için uygulanır hale gelir. Geçici mühlet kararından önce başlatılmış icra takiplerinde konulan ve henüz paraya çevrilmemiş olan hacizler hükümden düşer.

ÖNEMLİ NOT: Konkordato anlaşması aşağıdaki alacaklar bakımından uygulanmaz:

  • işçi alacakları,
  • (vergi alacakları gibi) kamu alacakları (verilen mühlet süresince kamu alacakları bakımından icra takibi yapılamamasına rağmen konkordato anlaşmasının mahkeme tarafından tasdik edilmesiyle icra takibi yapılabilir),
  • rehinli alacaklar (rehinli alacaklar bakımından rehinli alacaklılar ile yapılan ve konkordato teklifi ile birlikte mahkemeye sunulan yeniden yapılandırma teklifi söz konusudur),
  • geçici ve kesin mühlet içinde komiserin izniyle akdedilmiş borçlar.

Borçlunun konkordato şartlarına uymaması

Kendisine karşı konkordato teklifindeki yükümlülükler yerine getirilmeyen her alacaklı, konkordato uyarınca kazanmış olduğu yeni hakları muhafaza etmekle birlikte konkordatoyu tasdik eden mahkemeye başvurarak kendisi hakkındaki konkordatoyu feshettirebilir. Konkordatonun feshiyle birlikte icra takibine devam edebilir, borçlu şirketin iflasını talep edebilir.

(7(B)) KONKORDATO TALEBİNİN REDDİ

Mahkeme konkordatoyu tasdik etmezse, borçlu şirket bakımından doğrudan doğruya iflas sebeplerinden birinin mevcut olması hâlinde, borçlunun iflasına kendiliğinden karar verir.

Mahkeme tarafından verilen karara karşı borçlu veya konkordato talep eden alacaklı, kararın tebliğinden; itiraz eden diğer alacaklılar ise tasdik kararının ilânından itibaren on gün içinde istinaf yoluna başvurabilir. Bölge adliye mahkemesi kararına karşı on gün içinde Yargıtay'da temyiz yoluna başvurulabilir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.