De vraag naar implementatie van een klokkenluidersysteem is de afgelopen maanden sterk toegenomen, voornamelijk veroorzaakt door nieuwe wettelijke verplichtingen. We zien dat een groeiend aantal organisaties de bestaande klokkenluidersregeling professionaliseert en besluit een klokkenluidersysteem te implementeren. Deze ontwikkeling is waarschijnlijk toe te schrijven aan de recente aandacht voor onderwerpen als bescherming van klokkenluiders, corruptiebestrijding en gegevensbescherming. We zien een trend waarin ook organisaties die hiertoe niet wettelijk verplicht zijn een professioneel klokkenluidersysteem implementeren en op deze manier laten zien dat ze transparantie en geloofwaardigheid hoog in het vaandel hebben staan. Echter, de voornaamste reden om voor een professioneel klokkenluidersysteem te kiezen, ligt in wettelijke verplichtingen op internationaal of landelijk niveau.

België

In België bestaat de mogelijkheid voor ambtenaren klokkenluidersbescherming » aan te vragen bij het melden van onregelmatigheden. Dit is een traject dat via de Vlaamse Ombudsman loopt. Ook zien we dat vele financiële instellingen in België een klokkenluidersysteem in huis hebben met het oog op de eisen van CRD IV.

Frankrijk

Op grond van de Franse wet corruptiebestrijding Sapin II » (van kracht sinds 1 januari 2018) zijn bedrijven met meer dan 50 werknemers in dienst verplicht over een professioneel klokkenluidersysteem te beschikken. Een dergelijk klokkenluidersysteem moet toegankelijk zijn voor zowel werknemers als externe belanghebbenden. Volgens de wet moet de klokkenluidersprocedure duidelijk maken hoe de vertrouwelijkheid van de identiteit van de klokkenluider, de betrokkenen en de gemelde omstandigheden gegarandeerd wordt. Er staan zware boetes op het niet voldoen aan de eisen die de wet stelt.

Italië

Onderdeel 2 van de nieuwe Italiaanse wet op klokkenluiden No. 179/2017 (van kracht sinds 29 december 2017) bepaalt dat organisaties die zich hebben gecommitteerd aan het "231 Model" een klokkenluidersysteem moeten hebben. De wet stelt dat organisaties een of meerdere kanalen moeten implementeren waarmee misstanden gemeld kunnen worden, waarbij de identiteit van de klokkenluider vertrouwelijk blijft. Er moet ten minste één kanaal zijn dat door middel van een IT oplossing de identiteit van de klokkenluider beschermt. Aangezien de overgrote meerderheid van de Italiaanse ondernemingen zich heeft gecommitteerd aan Model 231, zijn al deze ondernemingen verplicht te beschikken over een professioneel IT klokkenluidersysteem. Het klokkenluidersysteem moet toegankelijk zijn voor leidinggevenden, zoals directeurs en managers, maar ook voor ieder ander individu dat handelt in naam van de onderneming. De reikwijdte van de wet is breed: het klokkenluidersysteem moet ook beschikbaar zijn voor iedere persoon die onder supervisie van de organisatie valt.

Nederland

De Wet Huis voor Klokkenluiders (van kracht sinds 1 juli 2016) verplicht werkgevers die 50 of meer werknemers in dienst hebben te beschikken over een interne meldingsprocedure. Deze verplichting betreft werknemers, maar ook tijdelijke krachten wanneer zij minstens 24 maanden voor de werkgever hebben gewerkt, oud-werknemers en belanghebbenden. Niet-Nederlandse ondernemingen kunnen onder de reikwijdte van de wet vallen: ook dochterondernemingen van niet-Nederlandse bedrijven kunnen verplicht zijn een interne klokkenluidersprocedure op te stellen.

Europese Unie: bankwezen

De EU CRD IV Richtlijn (European Directive 2013/36 », van kracht sinds 1 januari 2014) en de de Verordening betreffende prudentiële vereisten voor kredietinstellingen en beleggingsondernemingen (Regulation EU 575/2013 » "CRR") bevatten bepalingen die relevant zijn vanuit het oogpunt van klokkenluiden. Verschillende landen bereiden klokkenluiderwetten voor, die kredietinstellingen en beleggingsondernemingen verplichten procedures te implementeren zodat inbreuken op het relevante recht intern gemeld kunnen worden middels een specifiek en onafhankelijk kanaal. Een klokkenluidersysteem moet toegankelijk zijn voor werknemers van kredietinstellingen en beleggingsondernemingen. Ook andere belanghebbenden, zoals klanten, kunnen uitgenodigd worden vermeende onregelmatigheden te melden.

Europese Unie: klokkenluidersbescherming

Eind april 2018 heeft de Europese Comissie nieuwe wetgeving voorgesteld » met het doel klokkenluiders te beschermen. Het voorstel» van de EC bevat de verplichting voor organisaties veilige meldingskanalen te implementeren voor interne meldingen. Bedrijven met meer dan 50 werknemers of met een jaaromzet van meer dan EUR 10 miljoen moeten beschikken over een interne procedure om met meldingen van klokkenluiders om te gaan. Alle staats- en regionale overheden en gemeenten met meer dan 10.000 inwoners vallen ook onder de voorgestelde wetgeving.

Europese Unie: gegevensbescherming

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (Regulation 2016/679» "GDPR" of "AVG") zal van toepassing zijn vanaf 25 mei 2018. Organisaties die reeds een klokkenluidersprocedure hebben, moeten nagaan of de behandeling van ontvangen meldingen in lijn is met de AVG. Relevante aspecten zijn bijvoorbeeld of de gegevens worden verwerkt door derde partijen, of persoonsgegevens de EU verlaten en of er een mogelijkheid bestaat dat informatie gedeeld zal worden met autoriteiten in het buitenland. Afhankelijk van hoe de bestaande klokkenluidersregeling of klokkenluidersysteem is ingericht en de informatie die een klokkenluider verstrekt, zal de AVG zeer waarschijnlijk invloed hebben op hoe om dient worden te gaan met meldingen van klokkenluiders. Indien er geen professioneel klokkenluidersysteem bestaat binnen de organisatie, zal de AVG beperkend werken. We zien dat een groeiend aantal organisaties besluit een professioneel whistleblowing systeem te implementeren, zodat voldaan wordt aan de eisen van nationale en internationale wetgeving, waarbij persoonsgegevens die de melding van de klokkenluider bevat correct worden verwerkt. We hebben een whitepaper» geschreven waarin meer informatie wordt gegeven over het onderwerp hoe om te gaan met persoonsgegevens in het kader van een klokkenluidersysteem in lijn met de AVG.

Om u te helpen bij het kiezen van een passend klokkenluidersysteem voor uw organisatie, hebben we een checklist » ontwikkeld. Schroomt u niet contact met ons op te nemen indien u vragen heeft aangaande het klokkenluidersysteem van WhistleB. We helpen u graag.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.