In december 2019 en januari 2020 verschenen er twee tuchtrechtelijke uitspraken van het Hof van Discipline (advocatuur) over belangenverstrengeling. Reden om in deze nieuwsbrief nader stil te staan bij dit onderwerp. Wanneer mag je als advocaat wel optreden tegen een voormalige cliënt, en wanneer moet je afstand nemen van het dossier?

Gedragsregels 1992, regel 7 (oud)

Op grond van de oude gedragsregels, die golden tot 22 februari 2018, was het een advocaat niet toegestaan om op te treden tegen een cliënt of een voormalige cliënt, tenzij zowel de voormalige als de nieuwe cliënt daarmee instemden (lid 6), of voldaan was aan alle in lid 5 genoemde voorwaarden. Deze gedragsregel zag, blijkens de toelichting, niet alleen op het geval dat een nieuwe cliënt zich aandiende, maar ook op het geval dat tijdens de behandeling van een lopende zaak zich de situatie van (mogelijk) conflicterende belangen voordeed. De ratio achter deze gedragsregel was (onder andere) dat een cliënt er ten volle op moet kunnen vertrouwen dat gegevens over zijn zaak, zijn persoon of zijn onderneming, die de cliënt ter beschikking stelt aan zijn advocaat of diens kantoorgenoot, niet op enig moment tegen hem worden gebruikt.

Gedragsregels 2018, regel 15

Bij het vernieuwen van de gedragsregels is bovengenoemde regel 7 iets gewijzigd, maar inhoudelijk komt de regeling nog steeds op hetzelfde neer. Alleen indien voldaan is aan de cumulatieve vereisten van lid 3, of ingeval van de situatie van lid 4, is het een advocaat (of een kantoorgenoot daarvan) toegestaan tegelijkertijd voor meer dan een partij op te treden in een zaak waarin die partijen een tegengesteld belang hebben, of tegen een (voormalig) cliënt op te treden.

ECLI:NL:TAHVD:2019:235

In deze tuchtzaak was de klacht dat de advocaat tuchtrechtelijk verwijtbaar zou hebben gehandeld (als bedoeld in artikel 46 Advocatenwet) doordat hij als advocaat optrad tegen de klaagster, terwijl een kantoorgenoot van hem eerder als advocaat voor deze klaagster was opgetreden.

Hierbij is van belang te weten dat de kantoorgenoot in kwestie werkzaam was bij de vestiging gelegen in Zwitserland. Deze kantoorgenoot was nog niet werkzaam bij het kantoor van de beklaagde toen hij optrad als advocaat van de klaagster.

Allereerst overwoog het Hof dat het indirecte samenwerkingsverband als waarvan tussen de Zwitserse en de Nederlandse vestiging van het kantoor sprake was, een samenwerkingsverband is in de zin van artikel 5.3 Voda.

Dit oordeel betekende dat gekeken moest worden of de handelwijze van verweerder onbetamelijk was als bedoeld in artikel 46 Advocatenwet, mede tegen de achtergrond van de kernwaarden partijdigheid, integriteit en vertrouwelijkheid, aldus het Hof.

Het Hof stelde vervolgens vast dat niet was gesteld dat enige vertrouwelijke informatie bij verweerder terecht was gekomen, noch dat een geheimhoudingsplicht zou zijn geschonden door de Zwitserse advocaat. Omdat de Zwitserse advocaat melding had gemaakt van zijn overstap, het dossier had achtergelaten bij zijn voormalige kantoor en verweerder de klager schriftelijk erop had gewezen dat zijn nieuwe kantoorgenoot de wederpartij had bijgestaan, oordeelde het Hof dat de klacht ongegrond was.

Dit oordeel doet afvragen of het anders zou zijn geweest, indien de Zwitserse advocaat niet tussendoor van kantoor was veranderd, maar altijd al bij de Zwitserse vestiging van het kantoor van verweerder had gewerkt.

ECLI:NL:TADRAMS:2020:19

In deze tuchtzaak was de klacht dat de advocaat de ex-partner van klager bijstond in een procedure tegen klager, terwijl hij eerder klager had bijgestaan in dezelfde kwestie en in die hoedanigheid ook stukken van hem had ontvangen.

De advocaat was door de klager in het kader van een echtscheiding geraadpleegd. Na enkele malen contact te hebben gehad en na het uitwisselen van stukken tussen klager en de advocaat, liet klager weten niet met deze advocaat in zee te zullen gaan. De reeds verrichte werkzaamheden waren door de advocaat niet in rekening gebracht.

Ruim een jaar later is de advocaat gaan optreden voor de ex-partner van klager in een procedure omtrent de omgangsregeling tussen klager en zijn dochter.

Het Hof is van mening dat gedragsregel 7 oud (thans regel 15) eveneens van toepassing kan zijn indien weliswaar formeel geen advocaat-cliënt relatie tot stand is gekomen, maar in de contacten daarop vooruitlopend wel vertrouwelijke informatie is gedeeld en besproken, zeker nu dat contact vervolgens heeft geleid tot (een begin van) advisering. Dat de klager uiteindelijk heeft afgezien van (verdere) rechtsbijstand door beklaagde, met als gevolg dat geen toevoeging is aangevraagd noch enig bedrag is gedeclareerd, doet daaraan volgens het Hof niet af. De klacht werd dan ook gegrond verklaard.

Conclusie

Indien er een mogelijke belangenverstrengeling is, is het belangrijk dat je als advocaat met gepaste spoed handelt in lijn met gedragsregel 15. Van belangenverstrengeling kan zelfs sprake zijn als de wederpartij nooit formeel cliënt is geworden. Advocaten die werkzaam zijn bij internationale kantoren dienen in het achterhoofd te houden dat gevallen waarin de wederpartij cliënt is bij een vestiging in een ander land, alsnog belangenverstrengeling zouden kunnen opleveren.

Dentons is the world's first polycentric global law firm. A top 20 firm on the Acritas 2015 Global Elite Brand Index, the Firm is committed to challenging the status quo in delivering consistent and uncompromising quality and value in new and inventive ways. Driven to provide clients a competitive edge, and connected to the communities where its clients want to do business, Dentons knows that understanding local cultures is crucial to successfully completing a deal, resolving a dispute or solving a business challenge. Now the world's largest law firm, Dentons' global team builds agile, tailored solutions to meet the local, national and global needs of private and public clients of any size in more than 125 locations serving 50-plus countries. www.dentons.com.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.