Είναι γεγονός ότι σε θέματα εγκυμοσύνης και μητρότητας, παρατηρείται το εξής παράδοξο: Ενώ οι δύο αυτές βιολογικές καταστάσεις απασχολούν και αφορούν μια εξαιρετικά μεγάλη μερίδα του κυπριακού πληθυσμού, τα δικαιώματα που εφάπτονται της εγκυμοσύνης και της μητρότητας δεν είναι γνωστά παρά μόνο σε ελάχιστο αριθμό των μελλουσών και υφιστάμενων μητέρων.
Περί του θέματος, η βασική νομοθετική διάταξη είναι ο περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμος του 1997.
Σε μια προσπάθεια να καλύψουμε το εν λόγω κενό και την έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης, παρατίθενται συνοπτικά τα ακόλουθα:
ΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ
Μπορεί ο εργοδότης να τερματίσει την απασχόλησή μου ενόσω εγκυμονώ;
Εκτός των περιπτώσεων σοβαρού παραπτώματος, παύσης της λειτουργίας της επιχείρησης και λήξης της διάρκειας σύμβασης εργοδότησης, εργαζόμενη η οποία ενημερώνει γραπτώς τον εργοδότη της ότι εγκυμονεί, προστατεύεται από απόλυση από την αρχή της εγκυμοσύνης μέχρι και 5 μήνες μετά το τέλος της άδειας μητρότητας.
Ακόμα όμως και να μην ενημερώσει τον εργοδότη γραπτώς από προηγουμένως, εάν αυτός τερματίσει την απασχόληση της, η απόλυση ανακαλείται εάν η έγκυος εργαζόμενη παρουσιάσει ιατρικό πιστοποιητικό εντός 5 εργάσιμων ημερών από την ημέρα γνωστοποίησης της απόλυσης για την κατάστασή της.
Μπορώ να αποχωρώ από την εργασία για προγεννητικές εξετάσεις;
Η έγκυος εργαζόμενη δικαιούται να απουσιάσει από την εργασία της χωρίς απώλεια αποδοχών ώστε να υποβληθεί σε προγεννητικές εξετάσεις, όπως για παράδειγμα οι επισκέψεις σε γυναικολόγο, εάν και εφόσον ισχύουν τα ακόλουθα:
o Να είναι απαραίτητο να γίνουν εν ώρα εργασίας, δηλαδή να μην υπάρχει εναλλακτική επιλογή.
o Η εργαζόμενη να προειδοποιήσει έγκαιρα τον εργοδότη της.
o Η εργαζόμενη να προσκομίσει σχετικό ιατρικό πιστοποιητικό για την επίσκεψή της.
ΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ
Μπορώ να λάβω άδεια μητρότητας παρά το γεγονός ότι εργάζομαι για μικρό χρονικό διάστημα στη συγκεκριμένη εργασία;
Η άδεια μητρότητας αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα όλων των εργαζόμενων μητέρων ανεξαρτήτως του χρονικού διαστήματος εργασίας υπό τον συγκεκριμένο εργοδότη.
Ποια είναι η έκταση της άδειας μητρότητας την οποία δικαιούμαι;
Καταρχάς, εργαζόμενη η οποία παρουσιάζει πιστοποιητικό από γιατρό στο οποίο αναγράφεται ότι αναμένει τοκετό σε καθορισμένη εβδομάδα, έχει δικαίωμα σε άδεια μητρότητας.
Η άδεια μητρότητας ξεκινά 2 εβδομάδες πριν την εβδομάδα του αναμενόμενου τοκετού.
Αν ο τοκετός επέλθει μετά την προβλεπόμενη εβδομάδα τοκετού, η διάρκεια της άδειας πριν από την εβδομάδα τοκετού παρατείνεται.
Για παράδειγμα, αν μια γυναίκα προβλεπόταν να γεννήσει στις 15/04/2020 και άρα η άδεια της ξεκίνησε 2 εβδομάδες πριν, ήτοι την 01/04/2020, και αυτή γεννήσει τελικά στις 20/04/2020, τότε η άδεια των 2 εβδομάδων πριν τον τοκετό παρατείνεται και η λεχώνα δικαιούται κανονικά σε ακόμη 16 εβδομάδες άδειας.
Αν ο τοκετός επέλθει πριν την προβλεπόμενη εβδομάδα τοκετού, το υπόλοιπο της άδειας μητρότητας λαμβάνεται μετά την εβδομάδα τοκετού.
Για παράδειγμα, εάν μια γυναίκα προβλεπόταν να γεννήσει στις 15/04/2020 και άρα η άδεια της ξεκίνησε 2 εβδομάδες πριν, ήτοι την 01/04/2020, και αυτή γεννήσει τελικά στις 08/04/2020, τότε δικαιούται σε 17 εβδομάδες άδειας.
Σε κάθε περίπτωση, ο νομοθέτης προσπαθεί να εξασφαλίσει με κάθε τρόπο ότι η μητέρα θα έχει στη διάθεσή της 18 εβδομάδες άδειας ανεξαρτήτως της περίπτωσης.
Η συνολική διάρκεια της άδειας μητρότητας ανέρχεται σε 18 εβδομάδες, εκ των οποίων οι 11 λαμβάνονται υποχρεωτικά από την λεχώνα. Με άλλα λόγια, ο εργοδότης απαγορεύεται αν ζητήσει από την εργαζόμενη την επάνοδό της στην εργασία πριν το υποχρεωτικό διάστημα άδειας μητρότητας των 11 εβδομάδων. Μετά τις 11 εβδομάδες, η μητέρα μπορεί να επιλέξει εάν θα επιστρέψει στην εργασία της ή όχι, χωρίς σε καμία περίπτωση αρνητική απάντηση από μέρους της να επιφέρει δυσμενείς συνέπειες.
Πόση άδεια μητρότητας δικαιούμαι εάν γεννήσω δύο ή περισσότερα παιδιά σε μια γέννα;
Σε περίπτωση τοκετού που απολήγει στη γέννηση περισσότερων από ενός παιδιού κατά τον ίδιο τοκετό, το δικαίωμα στην άδεια μητρότητας επεκτείνεται κατά 4 εβδομάδες για κάθε επιπρόσθετο παιδί.
Για παράδειγμα, αν μια γυναίκα γεννήσει δίδυμα, τότε η άδεια μητρότητας επεκτείνετε στις 22 εβδομάδες αντί στις 18. Εάν μια άλλη γυναίκα γεννήσει τρίδυμα, τότε η άδεια μητρότητας θα ανέρχεται στις 26 εβδομάδες και ούτω καθεξής.
Πόση άδεια μητρότητας δικαιούμαι εάν το νεογέννητο νοσηλευτεί σε θερμοκοιτίδα;
Σε περίπτωση που το νεογέννητο νοσηλεύεται σε θερμοκοιτίδα λόγω πρόωρου τοκετού ή άλλου προβλήματος υγείας, τότε παραχωρείται 1 επιπρόσθετη εβδομάδα άδειας για κάθε 21 μέρες νοσηλείας. Εάν, αφού περάσουν οι πρώτες 21 μέρες, το βρέφος νοσηλευτεί επιπροσθέτως για διάστημα μεταξύ 11-20 ημερών, παρέχεται ακόμη μια εβδομάδα.
Για παράδειγμα, ένα βρέφος από πρόωρο τοκετό νοσηλεύεται για 34 μέρες σε θερμοκοιτίδα. Η μητέρα θα δικαιούται τις 18 εβδομάδες άδειας, πλέον 1 εβδομάδα για τις πρώτες 21 ημέρες, πλέον ακόμα 1 εβδομάδα για τις υπόλοιπες 13 διότι εμπίπτει στο διάστημα χάριτος των 11-20 ημερών. Εάν το βρέφος όμως νοσηλευόταν για 30 μέρες, τότε η μητέρα θα δικαιούτο μόνο σε 1 εβδομάδα για τις πρώτες 21 μέρες. Οι 9 υπολειπόμενες μέρες δεν της εξασφαλίζουν ακόμη μια εβδομάδα διότι δεν εντάσσονται στο διάστημα 11-20 ημερών.
Μετά το πέρας της άδειας μητρότητας, έχω δικαίωμα σε άλλες διευκολύνσεις στην εργασία μου;
Λόγω των αυξημένων φροντίδων που απαιτεί ένα βρέφος, η μητέρα δικαιούται για 9 μήνες μετά τον τοκετό να προβαίνει στα ακόλουθα:
o Να διακόπτει την εργασία για μια ώρα.
o Να προσέρχεται στην εργασία της μια ώρα αργότερα.
o Να αποχωρεί από την εργασία της μια ώρα νωρίτερα.
Η εν λόγω μια ώρα πληρώνεται κανονικά από τον εργοδότη, δηλαδή αμείβεται κανονικά ως χρόνος εργασίας.
Μπορεί η άδεια μητρότητας να επηρεάσει τη εργασιακή μου θέση, την αρχαιότητα ή την προαγωγή μου;
Η άδεια μητρότητας απαγορεύεται να επηρεάσει με δυσμενή τρόπο την αρχαιότητα, το δικαίωμα σε προαγωγή, την επάνοδο στην εργασία ή τις αποδοχές της εργαζόμενης.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
