Δημοσιεύτηκε στις 17 Αυγούστου 2020 και έχει λάβει ισχύ νόμου, κατόπιν τροπολογιών, το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών που είχε κατατεθεί προ δυο (2) περίπου μηνών στη Βουλή των Αντιπροσώπων προς ψήφιση και που αφορούσε την τροποποίηση του πλαισίου πολιτογράφησης επενδυτών γνωστό ευρύτερα ως Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.

Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να ενημερώσει για τις κύριες αλλαγές που επέφερε ο τροποποιητικός Νόμος 113(Ι)/2020 στο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα και να σκιαγραφήσει το νέο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο που ρυθμίζει την πολιτογράφηση επενδυτών.

Νόμος 113(Ι)/2020

Με το Νόμο 113(Ι)/2020, καθιδρύθηκε, εις αντικατάσταση της Επιτροπής Έρευνας για την καθίδρυση της οποίας προέβλεπε ο Νόμος από καταβολής του, επιτροπή με την ονομασία «Ανεξάρτητη Επιτροπή Εξέτασης Αποστέρησης Υπηκοότητας», αποστολή της οποίας είναι να συμβουλεύει, κατά την κρίση της, το Υπουργικό Συμβούλιο για την αποστέρηση ή διατήρηση της Κυπριακής υπηκοότητας εν σχέση πολίτες της Δημοκρατίας οι οποίοι παραπέμπονται στην Ανεξάρτητη Επιτροπή προς εξέταση από το ίδιο το Υπουργικό Συμβούλιο. Η Ανεξάρτητη Επιτροπή είναι τριμελής και αποτελείτε από εκπροσώπους της Νομικής Υπηρεσίας (ο οποίος θα προεδρεύει αυτής), του Γενικού Λογιστηρίου και του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως. Το Υπουργικό Συμβούλιο, προτού εκδώσει οποιοδήποτε διάταγμα αποστέρησης της υπηκοότητας πολίτη, ενημερώνει γραπτώς τον επηρεαζόμενο πολίτη για το λόγο βάσει του οποίου πρόκειται να εκδοθεί το διάταγμα αποστέρησης όπως και για το δικαίωμά του να απευθυνθεί στην Ανεξάρτητη Επιτροπή και να εκφράσει τις θέσεις του γραπτώς εναντίον της αποστέρησης της ιδιότητας του πολίτη. Ο ρόλος της Ανεξάρτητης Επιτροπής είναι μόνο συμβουλευτικός και όχι αποφασιστικός. Η εξουσία και τελική απόφαση για αποστέρηση της υπηκοότητας σε πολίτη της Δημοκρατίας παραμένει στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Οι λόγοι για τους οποίους το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται να αποστερήσει σε πρόσωπο την ιδιότητα του πολίτη της Κυπριακής Δημοκρατίας έχουν επεκταθεί με το Νόμο 113(Ι)/2020. Συγκεκριμένα, οι λόγοι για τους οποίους το Υπουργικό Συμβούλιο είχε εξουσία αποστέρησης ήταν οι ακόλουθοι:

  1. Επίδειξη έλλειψης νομιμοφροσύνης ή δυσμένειας στη Δημοκρατία με έργα ή λόγια.
  2. Παράνομη συνδιαλλαγή ή επικοινωνία με τον εχθρό ή παροχή βοήθειας προς τον εχθρό σε περίπτωση πολέμου.
  3. Καταδίκη σε φυλάκιση σε οποιαδήποτε χώρα για ιδιαιτέρως ειδεχθές αδίκημα ή για αδίκημα που ενέχει ηθική αισχρότητα και το οποίο θεωρείται ως τέτοιο και στη Δημοκρατία, εντός διαστήματος δέκα (10) ετών από την εγγραφή ή πολιτογράφηση του υπό εξέταση προσώπου.

Οι ακόλουθοι λόγοι αποστέρησης της ιδιότητας του πολίτη της Δημοκρατίας έχουν προστεθεί στο νομοθετικό πλαίσιο της παραχώρησης της Κυπριακής υπηκοότητας με το Νόμο 113(Ι)/2020:

  1. Επίδειξη συμπεριφοράς κατά τρόπο που συνιστά αποδοχή της παράνομης διοίκησης στις μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές, κατοχή οποιουδήποτε αξιώματος σχετιζόμενου μ' αυτήν, παράνομη είσοδος στις εν λόγω περιοχές ή πρόκληση ζημιάς ή παρέμβαση σε ακίνητη ιδιοκτησία που βρίσκεται στις εν λόγω περιοχές και που ανήκει σε Ελληνοκύπριο ή άλλο νόμιμο ιδιοκτήτη.
  2. Εντός διαστήματος δέκα (10) ετών από την εγγραφή ή πολιτογράφησή του, το/στο υπό εξέταση πρόσωπο:

(i) καταζητείται από τη EUROPO ή την INTERPOL για σοβαρό ποινικό αδίκημα το οποίο επισύρει ποινή φυλάκισης τουλάχιστο πέντε (5) ετών και το οποίο συνιστά ποινικό αδίκημα και στη Δημοκρατία τιμωρούμενο με ποινή φυλάκισης.

(ii) επιβλήθηκε καθεστώς κυρώσεων ή το όνομά του συμπεριλήφθηκε σε κατάλογο κυρώσεων.

(iii) διαπιστώνεται ότι κατ' εξακολούθηση δεν συμμορφώνεται με τα κριτήρια ή/και τις επιπρόσθετες προϋποθέσεις που καθορίζονται σε Κανονισμούς.

(iv) καταδικάστηκε στη Δημοκρατία ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα σε φυλάκιση για σοβαρό ποινικό αδίκημα το οποίο επισύρει ποινή φυλάκισης τουλάχιστο πέντε (5) ετών ή για άλλο σοβαρό αδίκημα, το οποίο συνιστά ποινικό αδίκημα και στη Δημοκρατία τιμωρούμενο με ποινή φυλάκισης.

Ο Νόμος 113(Ι)/2020 προέβλεψε επίσης ότι σε περίπτωση αποστέρησης της ιδιότητας του πολίτη, ουδεμία επένδυση, εισφορά χρημάτων ή/και δωρεά που έγινε προς τη Δημοκρατία επιστρέφεται στο εν λόγω πρόσωπο.

Κανονιστική Διοικητική Πράξη (ΚΔΠ) 379/2020 (η «ΚΔΠ 379/2020» ή οι «Κανονισμοί»)

Στις 18 Αυγούστου 2020, δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ο περί Τιμητικής Πολιτογράφησης για Λόγους Δημοσίου Συμφέροντος και Πολιτογράφησης Αλλοδαπών Επιχειρηματιών ή Επενδυτών Κανονισμοί του 2020, οι οποίοι εκδόθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο δυνάμει των σχετικών προνοιών του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου του 2002 έως του 2020, κατόπιν έγκρισης από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Η ΚΔΠ 379/2020 έρχεται να αντικαταστήσει οποιοδήποτε προηγούμενο κανονισμό ή καθοδηγητικές οδηγίες του Υπουργείο Εσωτερικών εν σχέση με το πλαίσιο του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.

Στην ουσία, πολλές από τις πρόνοιες του αντικαθιστάμενου πλαισίου παραμένουν ως έχουν. Η εισαγωγή της ΚΔΠ 379/2020 προσθέτει στο πλαίσιο συγκεκριμένες αλλαγές που αφορούν (1) στην επέκταση των επενδυτικών επιλογών/οικονομικών κριτηρίων, (2) στην αύξηση του ποσού προς επιχορήγηση Κρατικών ταμείων, ιδρυμάτων ή σχεδίων που αποσκοπούν στην υποστήριξη ή ανάπτυξη συγκεκριμένων τομέων της οικονομίας, (3) στη διεύρυνση των κατηγοριών προσώπων τα οποία δεν είναι επιλέξιμα και στερούνται του δικαιώματος υποβολής αίτησης πολιτογράφησης στη βάση του εν λόγω Κανονισμού, (4) στην αύξηση της ισχύος του πιστοποιητικού λευκού ποινικού μητρώου (criminal record) και (5) στην αυστηροποίηση του πλαισίου ελέγχου των παρόχων υπηρεσιών που σχετίζονται με τις πολιτογραφήσεις.

(1) Επέκταση των Επενδυτικών Επιλογών

Στις επενδυτικές επιλογές που καθορίζονται στους Κανονισμούς, έχει προστεθεί η δυνατότητα επένδυσης στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας (γεωργία, αλιεία, δασοκομία, εκμετάλλευση ορυχείων ή λατομείων) ή στους τομείς της έρευνας και τεχνολογίας, εκπαίδευσης, υγείας και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Περαιτέρω, έχει εισαχθεί η απαγόρευση σε επενδυτή ή επιχειρηματία να συστήσει εταιρεία ανάπτυξης γης με σκοπό τη διοχέτευση της επένδυσής του.

Συνοπτικά, οι αλλοδαποί επενδυτές ή επιχειρηματίες έχουν την επιλογή να επενδύσουν το ελάχιστο ποσό των €2.000.000 που απαιτείται να δαπανηθεί υπό μορφή επένδυσης για την εξασφάλιση της Κυπριακής υπηκοότητας, στις πιο κάτω επενδυτικές επιλογές:

(i) Στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας ή στους τομείς της έρευνας και τεχνολογίας, της εκπαίδευσης, της υγείας ή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ή

(ii) στη δημιουργία αναπτύξεων, όπως οικιστικές ή εμπορικές αναπτύξεις, αναπτύξεις στον τουριστικό τομέα ή άλλα έργα υποδομής, ή

(iii) για την αγορά ή ανέγερση ακινήτων, περιλαμβανομένης επένδυσης σε οικοδομήσιμη γη, νοουμένου ότι στην αίτηση περιλαμβάνεται επενδυτικό πλάνο για την ανάπτυξή τους.

(iv) αγορά, σύσταση ή συμμετοχή σε κυπριακές επιχειρήσεις ή εταιρείες που εδρεύουν και δραστηριοποιούνται στη Δημοκρατία, τα οποία διοχετεύονται για χρηματοδότηση των επενδυτικών σκοπών των εν λόγω επιχειρήσεων και εταιρειών αποκλειστικά και μόνο στη Δημοκρατία, νοουμένου ότι αυτές αποδεδειγμένα έχουν φυσική παρουσία στη Δημοκρατία με ουσιαστική δραστηριότητα και σημαντικό κύκλο εργασιών και ότι εργοδοτούν τουλάχιστον εννέα (9) Κύπριους πολίτες ή πολίτες της Ένωσης (ο αριθμός εργοδοτουμένων αυξήθηκε από πέντε σε εννέα), ή

(v) ο αγορά μεριδίων από οργανισμούς εναλλακτικών επενδύσεων (ΟΕΕ) ή καταχωρισμένους οργανισμούς εναλλακτικών επενδύσεων (ΚΟΕΕ), οι οποίοι ιδρύονται στη Δημοκρατία και των οποίων οι επενδύσεις διενεργούνται αποκλειστικά στη Δημοκρατία, ή

(vi) αγορά χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων κυπριακών επιχειρήσεων ή οργανισμών, όπως ομόλογα, αξιόγραφα και χρεόγραφα πρώτης έκδοσης, τα οποία έχουν εκδοθεί μετά από έγκριση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου από εταιρείες οι οποίες αποδεδειγμένα έχουν φυσική παρουσία και ουσιαστική οικονομική δραστηριότητα στη Δημοκρατία που αφορά σε χρηματοδότηση επενδυτικών σκοπών των εν λόγω επιχειρήσεων ή οργανισμών αποκλειστικά και μόνο στη Δημοκρατία στη βάση επενδυτικού πλάνου.

(2) Αύξηση του ποσού προς επιχορήγηση Κρατικών ταμείων

Το ποσό το οποίο ο επενδυτής ή επιχειρηματίας θα πρέπει να καταβάλει στα διάφορα κρατικά ταμεία, ιδρύματα ή σχέδια υπό μορφή επιχορήγησης προς υποστήριξη ή ανάπτυξη συγκεκριμένων τομέων της οικονομίας, αυξήθηκε από €75.000 σε €100.000, ενώ έχει αυξηθεί ο αριθμός των κρατικών ταμείων ή σχεδίων στα οποία το εν λόγω ποσό δύναται να επιχορηγηθεί, ως κάτωθι:

(i) Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας.

(ii) Υπηρεσία Βιομηχανίας και Τεχνολογίας προς υλοποίηση στοχευμένων σχεδίων χορηγιών για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις.

(iii) Ταμείο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εξοικονόμησης Ενέργειας.

(iv) Εθνικό Ταμείο Αλληλεγγύης.

Περαιτέρω, η επιχορήγηση προς τον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης αυξήθηκε από €75.000 στις €100.000.

Συνεπώς, το συνολικό ποσό των επιχορηγήσεων που ο επενδυτής ή επιχειρηματίας υποχρεούται να καταβάλει προς τα κρατικά ταμεία ή ιδρύματα αυξήθηκε από €150.000 σε €200.000.

(3) Διεύρυνση των κατηγοριών προσώπων τα οποία δεν είναι επιλέξιμα

Στους Κανονισμούς, έχει περιληφθεί κατάλογος με τα πρόσωπα τα οποία στερούνται του δικαιώματος να υποβάλουν αίτηση για εξασφάλιση της Κυπριακής υπηκοότητας κατ' εξαίρεση στη βάση του άρθρου 111Α του Νόμου (ήτοι, λόγω επένδυσης στην Κυπριακή Δημοκρατία ποσού τουλάχιστο €2.000.000):

(i) Πρόσωπα των οποίων διατάσσεται η δέσμευση της περιουσίας εντός των ορίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

(ii) πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα (ΠΕΠ), κατά την έννοια που αποδίδεται στον όρο αυτό από το άρθρο 2 του περί της Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες Νόμου και τα οποία κατέχουν πολιτειακό αξίωμα κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ή κατείχαν πολιτειακό αξίωμα κατά τους αμέσως προηγούμενους δώδεκα (12) μήνες πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης·

(iii) πρόσωπα, τα οποία έχουν καταδικαστεί για σοβαρό ποινικό αδίκημα που επισύρει ποινή φυλάκισης πέντε (5) ετών και άνω ή για άλλο σοβαρό αδίκημα ή για αδίκημα ατιμωτικό ή που ενέχει ηθική αισχρότητα:

(iv) πρόσωπα, τα οποία υπόκεινται σε ποινική διερεύνηση είτε στη Δημοκρατία είτε σε άλλη χώρα σε σχέση με σοβαρό ποινικό αδίκημα, το οποίο επισύρει ποινή φυλάκισης πέντε (5) ετών και άνω ή για άλλο σοβαρό αδίκημα ή για αδίκημα ατιμωτικό ή που ενέχει ηθική αισχρότητα·

(v) πρόσωπα, τα οποία συνδέονται με οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, οντότητα, οργανισμό ή φορέα στα οποία έχουν επιβληθεί περιοριστικά μέτρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση που βρίσκονται σε ισχύ·

(vi) πρόσωπα τα οποία συνδέονταν, αλλά δεν συνδέονται πλέον με οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, οντότητα, οργανισμό ή φορέα, στα οποία έχουν επιβληθεί περιοριστικά μέτρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση που βρίσκονται σε ισχύ·

(vii) πρόσωπα, στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών που βρίσκονται ή βρίσκονταν σε ισχύ για περίοδο έως δώδεκα (12) μηνών πριν από την υποβολή της αίτησης ή πρόσωπα τα οποία συνδέονται με οποιοδήποτε τέτοιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο·

(viii) πρόσωπα, τα οποία καταζητούνται από τη EUROPOL ή από την INTERPOL.

(4) Πιστοποιητικό Λευκού Ποινικού Μητρώου

Η περίοδος ισχύος του πιστοποιητικού λευκού ποινικού μητρώου αυξήθηκε από τρεις (3) μήνες σε έξι (6) μήνες.

(5) Αυστηροποίηση του πλαισίου ελέγχου των παρόχων υπηρεσιών

Βάσει των Κανονισμών, συστήνεται ειδική Επιτροπή Μονάδας και Ελέγχου Παρόχων Υπηρεσιών, η οποία συγκροτείται από εκπροσώπους του Υπουργείου Εσωτερικών, του Υπουργείου Οικονομικών και του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επενδύσεων (CIPA), με κύριες αρμοδιότητες, μεταξύ άλλων:

(i) Αξιολόγηση και εγγραφή παρόχων υπηρεσιών στο Μητρώο Παρόχων.

(ii) Τήρηση και επικαιροποίηση του Μητρώου Παρόχων.

(iii) Εξέταση καταγγελιών εναντίον παρόχων υπηρεσιών.

(iv) Εποπτεία των παρόχων υπηρεσιών εν σχέση με τις υπηρεσίες που παρέχουν αναφορικά με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα.

Περαιτέρω, έχει συσταθεί ειδική Μονάδα Ελέγχου Πολιτογραφήσεων, η οποία συγκροτείται από κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό του Υπουργείου Εσωτερικών, με κύριες αρμοδιότητες, μεταξύ άλλων, την εξέταση των αιτήσεων για κατ' εξαίρεση πολιτογράφηση, το συνεχή έλεγχο των πολιτογραφημένων προσώπων για τη συνεχή συμμόρφωσή τους με τις προϋποθέσεις των Κανονισμών και τη σύνταξη κατευθυντήριων γραμμών, οδηγιών ή εγκυκλίων με σκοπό την καλύτερη εφαρμογή του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.