Anayasa Mahkemesi, yargi sürecinde itiraz edilmeyen bilirkisi raporuna sonradan açilan ek davada itiraz edildigi ve bu itirazin istinaf mahkemesi tarafindan yerinde görüldügü basvuruyu degerlendirdi. Bilirkisi raporunun ilk davada kazanmis oldugu kesin delil niteliginin göz ardi edilmesi sebebiyle basvurucunun mülkiyet hakkinin ihlal edildigine karar verdi.

Davaya konu olayda,

  • 1986 yilinda basvurucunun arsa niteligindeki tasinmazinin bir kismina idarece kamulastirma yapilmaksizin veya irtifak hakki tesis edilmeksizin el atilmis ve enerji nakil hatti geçirilmistir.
  • Basvurucu 3 Agustos 2012 tarihinde idare aleyhine kamulastirmasiz el atma nedeniyle kismi dava açmistir ve islah hakki sakli olmak üzere 1 TL ödenmesini talep etmistir.
  • Açilan kismi davada mahkemece 11 Aralik 2012 tarihinde bilirkisilerle yapilan kesif sonucu hazirlanan raporda öncelikle emsal alinmasi gereken satis bedeli tespit edilmeye çalisilmistir. Bilirkisi raporunda özetle, irtifak nedeniyle tasinmaz degerinin %57,19 oraninda azaldigi fakat yerlesik Yargitay içtihatlari uyarinca arsa vasfindaki tasinmazlar için deger düsüklügü oraninin en fazla %50 olabilecegi de dikkate alindiginda irtifak bedelinin 257.693 TL oldugu belirtilmistir.
  • Basvurucu 12 Subat 2013 tarihli dilekçesiyle dava degerini 220.000 TL olarak islah etmistir. Mahkeme de bilirkisi raporunu hükme esas alarak ve taleple bagli kalarak 220.000 TL tutarinda maddi tazminatin idareden alinarak basvurucuya ödenmesine karar vermistir. Karar idare tarafindan temyiz edilmis ve Yargitay 5. Hukuk dairesi tarafindan, gerekçe bölümünde kabul edilen tazminatin açikça belirtilmemesi ve maktu vekalet ücretine hükmedilmemesi gerekçeleriyle bozulmustur. Bilirkisi raporu ve irtifak degerinin belirlenmesinde ise bir kanuna aykirilik veya isabetsizlik olmadigi belirtilmistir. Yerel mahkeme bozma kararina uyarak tekrar karar vermistir. Karar idarece tekrar temyiz edilmis olsa da bilirkisi raporuna temyiz sürecinde deginilmemis ve karar bu yönde kesinlesmistir.
  • Basvurucu, taleple bagli kalinarak 220.000 TL'ye hükmedildigi ve yargilama esnasinda alinan bilirkisi raporunda tazminat miktarinin 257.693 TL olarak hesaplandigi gerekçesiyle 37.693 TL'nin yasal faiziyle birlikte ödenmesi için ek dava açmistir. Yerel mahkeme, bu davanin ilk davanin devami niteliginde oldugundan bahisle davanin kabulüne karar vermistir.
  • Idare tarafindan karara karsi istinaf kanun yoluna basvurulmustur. Istinaf dilekçesinde bilirkisi raporunda yapilan degerlendirmelerin yerinde olmadigi ve hesaplarin hatali oldugu ileri sürülmüstür.
  • Istinaf mahkemesi, bilirkisi raporunun somut olayin özelliklerine göre kesin delil niteligi kazanmadigi, takdiri delil niteligindeki bilirkisi raporuyla ilgili istinaf itirazlarinin degerlendirilebilecegi sonucuna varmistir. Yapilan degerlendirme sonucunda istinaf mahkemesi, ilk davada alinan bilirkisi raporunun hatali oldugu kanaatine varmis ve basvurunun kabulü ile ek davanin reddine karar vermistir. Bu karar üzerine basvurucu bireysel basvuruda bulunmustur.

Anayasa Mahkemesi, kararinda, bilirkisi raporuna davali idarenin ne ilk davada ne de ek davadaki cevap dilekçesinde itiraz etmemis oldugunu, bu itirazlarin yalnizca istinaf dilekçesinde dile getirildigini vurgulamis ve bu noktada artik yargisal denetimden geçip, Yargitay Hukuk Genel Kurulu kararina göre de baglayici hale gelmis olan raporun daha önceden ileri sürülmeyen itirazlarla tartisilabilir kilinmasinin hukuka uygun olmadigini belirtmistir. Bu durumda basvurucunun herhangi bir kusuru olmaksizin açtigi davanin reddedilmesine ve sonuç itibariyla idarenin kendi kusurundan yararlanmasina yol açildigi, bu uygulamanin hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik ilkeleriyle bagdasmadigi ve yargilama usulünde öngörülen güvencelerin saglanmadigi gerekçesiyle Anayasa'nin 35. maddesinde güvence altina alinan mülkiyet hakkinin ihlal edildigine karar verilmistir.

Anayasa Mahkemesi'nin 16 Ekim 2020 tarih ve 31276 sayili kararinin tam metnine bu baglantidan ulasabilirsiniz.

Yazi ilk olarak, Moroglu Arseven'in iki haftada bir yayimlanan bülteni MA | Gazette'de yer almistir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.