17 Nisan 2020 – Corona Virüs ("COVID-19") salgınının olumsuz etkilerini en aza indirmek amacıyla COVID-19 Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ("Kanun") TBMM tarafından kabul edilerek 17.04.2020 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Kanun kapsamında ticari işletmeleri ilgilendiren düzenlemelere ilişkin güncel bilgileri aşağıda paylaşıyoruz.
1. Çalışanların iş sözleşmeleri işveren tarafından feshedilmeyecek
COVID-19 salgını neticesinde kamu yararının gerektirmesi nedeniyle, 4857 sayılı İş Kanunu ("İş Kanunu") kapsamında olan veya olmayan çalışanların iş ve hizmet sözleşmeleri, İş Kanunu'nun ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller kapsamındaki fesih sebepleri haricinde, işveren tarafından 3 ay süreyle feshedilemeyecektir. Ek olarak, Cumhurbaşkanı tarafından işbu 3 aylık süre 6 aya kadar uzatılabilecektir.
Bunun yanı sıra, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilecektir. Ücretsiz izin kullandırılması için çalışana yazılı olarak bildirim yapılması ve çalışanın da 6 iş günü içerisinde ücretsiz izin kullanmayı kabul etmesi gerekmekteydi. Yapılan bu yeni düzenleme ile ise işveren tarafından çalışanların sözleşmesi 3 aylık süre boyunca feshedilemeyecek olsa da işveren çalışanların onayını almak zorunda olmaksızın ücretsiz izne ayrılmalarını talep edebilecektir.
Aynı zamanda fesih yasağına aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekillerine sözleşmesi fesih edilen her çalışan için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
2. Ücretsiz izne ayrılan ve işten çıkarılan çalışanlara Devlet desteği verilecek
Fesih yasağına istinaden ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan çalışanlara ve 15.03.2020 tarihinden sonra işten çıkarılmış olup 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan çalışanlara fesih yasağı süresini geçmemek ve herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla, ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar her gün için 39,24-TL nakdi ücret desteği sağlanacağı düzenlenmiştir.
Aynı zamanda, nakdi ücret desteğinden yararlanan genel sağlık sigortalısı çalışanların genel sağlık sigortalısı sayılacağı ve primlerinin işsizlik fonu tarafından karşılanacağı düzenlenmiştir.
Ücretsiz izne ayrılarak ücret desteğinden yararlanan çalışanların işveren tarafından fiilen çalıştırılmaya devam ettiğinin tespiti halinde ise işverene bu şekilde çalıştırdığı her çalışan ve çalıştırdığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacağı ve ödenen nakdi ücret desteğinin de ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edileceği hüküm altına alınmıştır.
3. Kısa çalışma ödeneğine ilişkin başvurular
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na geçici madde eklenerek, Covid-19 sebebiyle zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma ödeneğine başvuran işverenlerin başvurularının, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin işverenlerin beyanı doğrultusunda kabul edilerek kısa çalışma ödemesinin gerçekleştirileceği, ancak yapılan tespitler sonucunda işverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemelerin yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edileceği düzenlenmiştir. Aynı zamanda Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik'in 5. Maddesi uyarınca, kısa çalışma ödeneğine başvurunun sonucunun işverene bildirileceği düzenlenmiş olup bu düzenlemede herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Bu nedenle, onay bildiriminin yapılmaya devam edeceği tarafımızca düşünülmekle birlikte belirtmek gerekir ki, yoğunluk ve olağanüstü sebepler ile başvuruya ilişkin onay bildirimi gelmeden de Türkiye İş Kurumu tarafından ödeme yapılabilecektir.
4. Şirketlerin kar dağıtımına sınırlama getirilmiştir
Bildiğiniz üzere 31.03.2020 tarihinde Ticaret Bakanlığı TOBB vasıtasıyla sanayi ve ticaret odaları ve borsalarına bir yazı ileterek, 2019 yılı hesap dönemine ilişkin gerçekleştirilecek genel kurul toplantılarının gündeminde şirket öz kaynaklarının korunması amacıyla kar payı dağıtımına ilişkin bir takım hususların görüşülmesi gerektiğini iletmişti.
Türk Ticaret Kanununa eklenen geçici madde ile Ticaret Bakanlığının bu tavsiye niteliğindeki kararı yasalaşarak; Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait fonların doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin %50'sinden fazlasına sahip olduğu şirketler hariç olmak üzere, sermaye şirketlerinin,
- 30/09/2020 tarihine kadar dağıtabilecekleri nakit kâr payı tutarının 2019 yılı net dönem kârının %25'ini aşamayacağı,
- geçmiş yıl karları ve serbest yedek akçelerin dağıtıma konu edilemeyeceği, ve
- genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemeyeceği
hüküm altına alınmıştır.
Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının %25'ini aşan kısma ilişkin ödemelerin ise 30.09.2020 tarihi sonuna kadar erteleneceği düzenlenmiştir.
5. Fahiş fiyat artışları ve stokçuluk önlenmeye çalışılmıştır
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunu'na ek maddeler eklenerek, fahiş fiyat artışları ve stokçuluk önlenmeye çalışılmıştır. Yeni düzenlemeye göre;
- Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamayacak,
- Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamayacaktır.
Bu hükümlere aykırı hareket edenler için ise (i)'e aykırılık halinde 10.000-TL'den 100.000-TL'ye kadar (ii)'ye aykırılık halinde ise 50.000-TL'den 500.000-TL'ye kadar idari para cezası uygulanacaktır.
Salgın ile ilgili soru ve taleplerinizi Gen & Temizer | Özer bünyesinde oluşturduğumuz COVID-19 Çalışma Grubu'nun COVID_IST_CoreTeam@gentemizerozer.com adresi üzerinden iletebilirsiniz.
*Bu Bilgi Notu 17 Nisan 2020 tarihi itibariyle güncel bilgiler doğrultusunda hazırlanmış olup bu tarihten sonra yaşanan gelişmeleri kapsamadığını belirtmek isteriz.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
