Cumhurbaskanligi'nin 12.09.2018 tarihli 85 Sayili Karari ile, Türk Parasi Kiymetini Koruma Hakkinda 32 sayili Karar'da degisiklikler yapilarak, Türkiye'de yerlesik kamu ve özel hukuku kisilerinin, Hazine ve Maliye Bakanligi tarafindan belirlenen istisnalar haricinde, kendi aralarindaki menkul ve gayrimenkul alim satim ve kiralama, leasing, is, hizmet ve eser sözlesmelerinde sözlesme bedellerinin ve sözlesmelerden kaynaklanan diger ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlastirilamayacagi düzenlenmisti. 06.10.2018 tarihinde çikarilan 2018-32/51 No'lu Teblig ile, yukarida bahsi geçen istisnalar genisletilmis ve detaylandirilmistir. 16.11.2018 tarihli 2018-32/52 No'lu Teblig ile ise istisnalarin son hali belirlenmistir.
2018-32/52 No'lu Teblig'de, "32 sayili Kararin Geçici 8'inci maddesinin yürürlüge girdigi tarihten (13.09.2018) önce akdedilen konut ve çatili is yeri kira sözlesmelerinde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller bu fikranin ilk paragrafina göre iki yillik süre için Türk parasi olarak belirlenir..." denilmektedir. Iki yillik geçis süresinin kaleme alinis sekli nedeniyle uygulamada, Türk parasi olarak düzenlenen konut ve çatili is yeri kira sözlesme bedellerinin eski hale getirilerek tekrardan döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak uygulanmaya baslanmasinin mümkün oldugunu savunanlarin yani sira; bunun aksini savunarak sözlesme bedellerinin Türk parasi olarak kalmasi gerektigini ileri sürenler de mevcuttu.
Bakanlik'in resmi internet sitesinde yayimlanan 13.10.2020 tarihli duyuru ile bu belirsizlik ortadan kalkmis, iki yillik geçis süresinin sona ermesi ile birlikte sözlesme bedellerinin tekrar döviz cinsinden veya dövize endeksli uygulanmaya baslanmasinin mümkün olmayacagi yönünde bilgilendirme yapilmistir. Ek olarak, iki yillik geçis süresinin sona ermesi ile birlikte, sözlesme taraflarinin Türk lirasi bedellere uygulanacak artis oraninda anlasamamasi durumunda, Türk Borçlar Kanunu'nun kira bedelinin belirlenmesi kurallarini düzenleyen 344. maddesi hükmünde1 yer alan sinirlamalarin geçerli olacagi duyurulmustur. Duyuruda ayrica, aksi uygulamalara kambiyo mevzuati uyarinca gerekli yaptirimlarin uygulanacagi da belirtilmistir.
1 MADDE 344 - Taraflarin yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline iliskin anlasmalari, bir önceki kira yilinda tüketici fiyat endeksindeki oniki aylik ortalamalara göre degisim oranini geçmemek kosuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yildan daha uzun süreli kira sözlesmelerinde de uygulanir.
Taraflarca bu konuda bir anlasma yapilmamissa, kira bedeli, bir önceki kira yilinin tüketici fiyat endeksindeki oniki aylik ortalamalara göre degisim oranini geçmemek kosuluyla hâkim tarafindan, kiralananin durumu göz önüne alinarak hakkaniyete göre belirlenir.
Taraflarca bu konuda bir anlasma yapilip yapilmadigina bakilmaksizin, bes yildan uzun süreli veya bes yildan sonra yenilenen kira sözlesmelerinde ve bundan sonraki her bes yilin sonunda, yeni kira yilinda uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafindan tüketici fiyat endeksindeki oniki aylik ortalamalara göre degisim orani, kiralananin durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her bes yildan sonraki kira yilinda bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fikralarda yer alan ilkelere göre degistirilebilir.
Sözlesmede kira bedeli yabanci para olarak kararlastirilmissa, 20/2/1930 tarihli ve 1567 sayili Türk Parasinin Kiymetini Koruma Hakkinda Kanun hükümleri sakli kalmak sartiyla, bes yil geçmedikçe kira bedelinde degisiklik yapilamaz. Ancak, bu Kanunun, "Asiri ifa güçlügü" baslikli 138 inci maddesi hükmü saklidir. Bes yil geçtikten sonra kira bedelinin belirlenmesinde, yabanci paranin degerindeki degisiklikler de göz önünde tutularak üçüncü fikra hükmü uygulanir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
