Hemen tüm dünyada bir "sosyal felakete" dönüşen koronavirüs [covid-19] pandemisi, birçok ülkeyi virüsün toplum sağlığı üzerindeki etkilerini azaltabilmek ve virüsü kontrol altına alabilmek için olağanüstü önlem almak zorunda bıraktı.

Bu çerçevede, Dünya Sağlık Örgütü [DSÖ] tarafından 11 Mart 2020 tarihinde pandemi olarak ilan edilen koronavirüs bulaşıcı hastalığı kapsamında ülkemizde de yurtdışından gelen yolcuların 14 gün süreyle karantina altına alınmasından, 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı olanlara yönelik sokağa çıkma yasağı getirilmesi gibi çok sayıda sert tedbirler alınmıştır. Bu tedbirlere ilave olarak toplum, iş ve devlet faaliyetlerine ilişkin de çok sayıda düzenleme yapılmıştır. Hemen tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye'de de salgın hastalığın gündelik hayata yansımaları ortaya çıktıkça, toplum tarafından uyulması gereken hukuk kuralları da şekillenmektedir.

Bu çalışmada, DSÖ tarafından küresel pandemi ilanının yapıldığı 11 Mart 2020 tarihinden bu yana, koronavirüs pandemisi tedbirleri çerçevesinde Resmî Gazete 'de ilan edilen kararname, tebliğ, yönetmelik ve diğer düzenlemelere toplu olarak yer verilmeye çalışılmıştır.

Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasına Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

20 Mart 2020 tarihli 31074 sayılı RG'de yayımlanarak yürürlüğe giren 19 Mart 2020 tarihli 2271 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile "Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu değişiklik yönetmeliği ile anılan yönetmeliğe Geçici 5. Madde eklenmiştir. Buna göre, "2020 yılı içerisinde Sağlık Bakanlığında istihdam edilmek üzere temizlik hizmetleri, güvenlik ve koruma hizmetleri ile bakım ve onarım hizmetleri için alınacak işçiler, sınava tabi tutulmaksızın doğrudan noter kurasıyla belirlenebilir. Bu durumda, öncelikliler de dâhil olmak üzere talep şartlarına uygun tüm başvuru sahipleri arasından açık iş sayısı kadar asıl ve asıl sayı kadar da yedek aday doğrudan kurayla belirlenir. Sağlık Bakanlığında yapılacak değerlendirme neticesinde, asıl adaylardan gerekli şartları taşımayanların yerine sırası ile aranan şartlan haiz yedek adaylar işe alınır" şeklinde bir düzenlemeye gidilerek Sağlık Bakanlığı nezdinde temizlik hizmetleri, güvenlik ve koruma hizmetleri ile bakım ve onarım hizmetleri alanlarında ihtiyaç duyulabilecek işçi alımlarında sınav zorunluluğu kaldırılmış bunun yerine Noter kurası usulü getirilmiştir. Anılan düzenlemenin, salgın hastalığın önüne geçmek veya etkilerini azaltmak amacıyla verilecek ek hizmetler kapsamında ihtiyaç duyulabilecek işçilerin istihdamına yönelik olduğu telakki edilmektedir.

Organizasyonların Ertelenmesi

20 Mart 2020 tarihli 31074 sayılı RG'de Cumhurbaşkanlığı tarafından ilan edilen 19 Mart 2020 tarihli 2020/3 sayılı Genelge uyarınca "Sağlık Bakanlığı bünyesindeki Koronavirüs Bilim Kurulu'nun mezkur hastalığın ülkemizde yayılımının önlenmesine dair tavsiyeleri hasebiyle; ulusal ve uluslararası düzeyde açık veya kapalı alanlarda düzenlenecek her türlü bilimsel, kültürel, sanatsal ve benzeri toplantıların veya aktivitelerin Nisan ayı sonuna kadar ertelenmesi uygun görül"düğü duyurulmuştur.

Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

21 Mart 2020 tarihli 31075 sayılı RG'de Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan "Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" uyarınca 26 Nisan 2014 tarihli ve 28983 sayılı RG'de yayımlanan Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği'nin 11. Maddesinin 4. Fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir: "Ancak deprem, sel baskını, salgın hastalık gibi olağandışı ve hizmetin normal olarak sürdürülemediği hallerde uzmanlık öğrencileri, hekimlik görevlerini yürütmek üzere eğitim gördüğü kurumun dışındaki aynı il sağlık tesislerine 3 ayı geçmemek üzere görevlendirilebilir. Bu görevlerde geçen süreler eğitim süresinden sayılır."

Böylelikle, uzmanlık öğrencileri de salgın hastalık nedeniyle hekimlik görevlerini yürütmek üzere eğitim gördüğü kurumun dışındaki aynı il sağlık tesislerine 3 ayı geçmemek üzere göreve çağırılmış bulunmaktadır.

İcra ve İflas Takiplerinin Durdurulması Hakkında Karar

22 Mart 2020 tarihli 31076 sayılı RG'de yayımlanarak yürürlüğe giren 21 Mart 2020 tarihli 2279 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi gereğince, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 330. Maddesi gereğince karar verilmiştir. Anılan kararnameye göre "COVİD-19 salgın hastalığının ülkemizde yayılmasını önlemek amacıyla alınan tedbirler kapsamında; bu Kararın yürürlüğe girdiği tarihten 30/4/2020 tarihine kadar, nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere, yurt genelinde yürütülmekte olan tüm icra ve iflas takiplerinin durdurulmasına ve bu çerçevede taraf ve takip işlemlerinin yapılmamasına, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınmamasına ve ihtiyati haciz kararlarının icra ve infaz edilmemesine karar verilmiştir." Bilindiği gibi İcra ve İflas Kanunu Madde 330 İcra Takiplerinin Durdurulması Hallerini düzenlemekte ve "Salgın hastalık, umumi bir musibet veya harb halinde Cumhurbaşkanı kararıyla memleketin bir kısmında veya bazı iktisadi zümreler lehine muayyen bir müddet için icra takiplerinin durdurulabilir" olduğunu hüküm altına almaktadır.

Hava Yolu ile Yolcu Taşımacılığı Hizmetlerinde KDV Oranının Düşürülmesi Hakkında Karar

Bilindiği gibi, Koronavirüs (Covid-19) pandemisinin en çok etkilediği sektörlerden biri hava yolu taşımacılığı olmuştur. Bu amaçla, söz konusu sektörün vergisel yükümlülüklerini hafifletmek amacı olduğunu telakki ettiğimiz bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarılmıştır.

Nitekim, 22 Mart 2020 tarihli 31076 sayılı RG'de ilan edilen 21 Mart 2020 tarihli 2278 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi gereğince "Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar"ın yürürlüğe konulmasına, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 28 inci maddesi gereğince karar verilmiştir. Buna göre, 24 Aralık 2007 tarihli ve 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Karara Geçici Madde 5 eklenerek "Hava yolu ile yolcu taşımacılığı hizmetlerine, 30/6/2020 tarihine kadar (bu tarih dahil), bu Kararın 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen katma değer vergisi oranı uygulanır" denilmek suretiyle hava yolu ile yolcu taşımacılığı hizmetlerinde KDV oranı, 1 Nisan – 30 Haziran 2020 tarihleri arasında geçici olarak %1'e indirilmiştir.

Covid-19 Salgını Kapsamında Kamu Çalışanlarına Yönelik İlave Tedbirler

Cumhurbaşkanlığı tarafından 22 Mart 2020 tarihli 31076 (Mük.) sayılı RG'de yayımlanan 22 Mart 2020 tarihli "Covid-19 Kapsamında Kamu Çalışanlarına Yönelik İlave Tedbirler" konulu 2020/4 sayılı Genelge gereğince; kamu çalışanlarına yönelik ilave tedbirler alınmış ve kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma gibi esnek çalışma yöntemlerinin uygulanabileceğine karar verilmiştir. Genelge'de ayrıca buna dair usul ve esasların; Cumhurbaşkanlığı, bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşları için üst yönetici; bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşları için bakan; taşra teşkilatları (bakanlıklarca belirlenmemiş ise) ile mahalli idareler, bağlı kuruluşları ile mahalli idare birlikleri için ilgisine göre vali veya belediye başkanı; diğer kamu kurum ve kuruluşları için üst yönetici tarafından belirleneceğine hükmedilmiş ve bu belirleme yetkisinin devredilebileceği karar altına alınmıştır.

Söz konusu ilave tedbirlerin uygulanması için yegane şart COVID-19 salgınıyla mücadelenin ve salgının etkilerinin azaltılmasına yönelik faaliyetleri zafiyete uğratmayacak ve kamu hizmetlerini aksatmayacak şekilde, ihtiyacı karşılayacak kadar asgari sayıda personelin bulundurulmasıdır.

Genelge kapsamında, dönüşümlü çalışanlar fiilen göreve gelmedikleri süre zarfında idari izinli sayılacaktır.

Ayrıca, bu Genelge kapsamında esnek çalışma yöntemlerinden faydalanan çalışanlar ile idari izinli sayılanlar bu sürede istihdamlarına esas görevlerini fiilen yerine getirmiş sayılacak ve uzaktan veya dönüşümlü çalışanlar ile görev yerinde çalışanlar hizmetin yürütülmesi sorumluluğu açısından eşit addedilecektir. Uzaktan veya dönüşümlü çalışanlar ile idari izinli sayılanların mali ve sosyal hak ve yardımları ile diğer özlük hakları saklıdır.

İdari izinliler, uzaktan veya dönüşümlü çalışanlar amirlerinin izni dışında görev mahallerinden ayrılamazlar ve hizmetine ihtiyaç duyulanlar çağrıldıkları anda görevine dönmek zorundadır.

Daha önce, COVID-19 kapsamında idari izinli sayılanlar, yeni bir karar verilinceye kadar idari izinli sayılmaya devam edecekler; yıllık veya mazeret izni kullanabilecekleri belirtilen çalışanlar da bu genelge kapsamında belirlenecek usul ve esaslar dâhilinde idari izinli sayılabileceklerdir.

Katma Değer Vergisi Beyannamelerinin, Bildirim Formlarının ve Elektronik Defter Beratlarının Verilme ve Yükleme Süreleri Uzatılmıştır

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan 23 Mart 2020 tarihli VUK-126/2020-5 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleri uyarınca;

  1. 26 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken Katma Değer Vergisi Beyannamelerinin verilme ve ödeme süreleri ile
  2. 31 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2020/Şubat dönemine ilişkin "Form Ba-Bs" bildirimlerinin verilme ve mezkûr tarihe kadar oluşturulması ve imzalanması gereken e-Defterlerin oluşturulma/imzalanma ile
  3. Aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken "Elektronik Defter Beratları"nın yüklenme

süreleri uzatılmıştır.

Buna göre;

  • 26 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken Katma Değer Vergisi Beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 24 Nisan 2020 Cuma günü sonuna kadar uzatılmıştır.
  • 31 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2020/Şubat dönemine ilişkin "Form Ba" ve "Form Bs" bildirimlerinin verilme süresi 30 Nisan 2020 Perşembe günü sonuna kadar uzatılmıştır.
  • 31 Mart 2020 günü sonuna kadar oluşturulması ve imzalanması gereken e-Defterlerin oluşturulma ve imzalanma süresi ile aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken "Elektronik Defter Beratları"nın yüklenme süresi 30 Nisan 2020 Perşembe günü sonuna kadar uzatılmıştır.

Vergi Ödevlerinin Ertelenmesi

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 24 Mart 2020 tarihli 31078 sayılı RG'de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No:518) uyarınca bazı kişi ve kuruluşların vergi ödevleri aşağıdaki şekilde ertelenmiştir.

Buna göre:

1. Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan veya salgından doğrudan etkilenen ya da İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler itibarıyla mücbir sebep hali ilan edilmesi;

  1. Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan mükelleflerin,
  2. Koronavirüs salgınından doğrudan etkilenen ve ana faaliyet alanı itibarıyla; alışveriş merkezleri dahil perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil etkinlik ve organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükelleflerin,
  3. Ana faaliyet alanı itibarıyla İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükelleflerin,

1/4/2020 ila 30/6/2020 (bu tarihler dâhil) tarihleri arasında mücbir sebep halinde olduğunun kabul edilmesi uygun bulunmuştur.

Yukarıda bahsi geçen ana faaliyet alanlarının tespit edilmesinde bu Tebliğin yayımı tarihi itibarıyla vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu dikkate alınacaktır.

Mükellefin vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu itibarıyla yukarıdaki fıkradaki sektörler arasında bulunmamasına rağmen ana faaliyet alanı olarak bu sektörlerden herhangi birisinde fiilen iştigal ettiğini ispat ve tevsik etmesi halinde, mükellefin mücbir sebep kapsamında olup olmadığının tespitinde ana faaliyet kodu yerine fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanı dikkate alınacaktır.

Yukarıdaki şekilde mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen mükelleflerle ilgili olarak;

  • 27/4/2020 tarihine kadar verilmesi gereken Muhtasar Beyannameler (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri dâhil) ve Katma Değer Vergisi Beyannameleri ile 30/4/2020 tarihine kadar verilmesi gereken "Form Ba-Bs" bildirimlerinin verilme ve mezkur tarihe kadar oluşturulması ve imzalanması gereken e-Defterlerin oluşturulma ve imzalanma ile aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken "Elektronik Defter Beratları"nın yüklenme sürelerinin 27/7/2020 Pazartesi, bu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin 27/10/2020 Salı,
  • 27/5/2020 tarihine kadar verilmesi gereken Muhtasar Beyannameler (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri dâhil) ve Katma Değer Vergisi Beyannameleri ile 1/6/2020 tarihine kadar verilmesi gereken "Form Ba-Bs" bildirimlerinin verilme ve mezkur tarihe kadar oluşturulması ve imzalanması gereken e-Defterlerin oluşturulma ve imzalanma ile aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken "Elektronik Defter Beratları"nın yüklenme sürelerinin 27/7/2020 Pazartesi, bu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin 27/11/2020 Cuma,
  • 26/6/2020 tarihine kadar verilmesi gereken Muhtasar Beyannameler (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri dâhil) ve Katma Değer Vergisi Beyannameleri ile 30/6/2020 tarihine kadar verilmesi gereken "Form Ba-Bs" bildirimlerinin verilme ve mezkur tarihe kadar oluşturulması ve imzalanması gereken e-Defterlerin oluşturulma ve imzalanma ile aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken "Elektronik Defter Beratları"nın yüklenme sürelerinin 27/7/2020 Pazartesi, bu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin 28/12/2020 Pazartesi,

günü sonuna kadar uzatılması uygun bulunmuştur.

2. 65 yaş ve üstünde olması veya kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkma yasağı kapsamına giren mükellefler ve meslek mensupları ile beyanname/bildirimleri bu meslek mensuplarınca verilenler itibarıyla mücbir sebep hali ilan edilmesi

İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler uyarınca 65 yaş ve üstünde olması veya kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkma yasağı kapsamına giren mükellefler ve meslek mensupları ile bu Tebliğin yayımlandığı tarih itibarıyla geçerli olan "Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi" uyarınca beyanname/bildirimleri bu meslek mensuplarınca verilenlerin 22/3/2020 ila sokağa çıkma yasağının sona ereceği tarih (bu tarihler dâhil) arasında mücbir sebep halinde olduğunun kabul edilmesi uygun bulunmuştur.

Yukarıdaki şekilde mücbir sebep dönemine ilişkin verilemeyen beyanname/bildirimlerin verilme süreleri ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin son gününün, sokağa çıkma yasağının sona ereceği günü takip eden 15 inci günün sonuna kadar uzatılması uygun bulunmuştur.

65 yaş ve üstünde olunması nedeniyle beyanname/bildirim verme ve ödeme sürelerinin uzatılması, vergi dairelerince yapılacak tespitlere istinaden resen gerçekleştirilecek olup bu kapsamdaki süre uzatımına ilişkin herhangi bir başvuru alınmayacaktır.

Kronik rahatsızlık nedeniyle beyanname/bildirim verme ve ödeme sürelerinin uzatılması için bu rahatsızlığın sağlık kuruluşlarından alınacak muteber belgelerle ispat ve tevsik edilmesi şarttır. Bu kapsamdaki süre uzatımı işlemi, mükellefin kronik rahatsızlığı bulunduğuna dair beyanını içeren İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden vereceği yazılı başvurusuna istinaden yapılacak olup sağlık kuruluşundan alınan belgelerin sokağa çıkma yasağının sona ereceği günü takip eden 30 gün içerisinde bağlı olunan vergi dairesine ibraz edilmesi gerekmektedir.

Sokağa çıkma yasağının, yukarıdaki şekilde ilan edilen mücbir sebep tarihleri aralığında sona ermesi halinde, 65 yaş ve üstü olmaları nedeniyle mücbir sebep hükümlerinden faydalanan mükellefler, Tebliğ kapsamında mücbir sebep ilan edilen ana faaliyetler kapsamında bulunmaları koşuluyla, sona erme tarihinden itibaren söz konusu madde kapsamındaki mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılır.

3. Sosyal güvenlik mevzuatı gereğince sigortalıların mücbir sebep dönemine ilişkin prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile bildirilmesinin zorunlu olması durumunda mücbir sebep, bu beyannamelerin vergi kesintilerine ilişkin kısmının beyan ve ödeme sürelerinin ertelenmesi için geçerli olacaktır.

Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılması

Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı tarafından 24 Mart 2020 tarihli 31078 sayılı (Mük.) RG'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik gereğince 18 Şubat 2011 tarihli ve 27850 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliğe Geçici Madde 5 eklenmiştir.

Buna göre;

1 Mart 2020 tarihinden geçerli olmak üzere üç ay süreyle, üniversitelerin tıp fakülteleri ve sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde COVID-19 salgınına yönelik araştırma, teşhis ve tedavi faaliyetleri kapsamında görev yapan personel ile yöneticilerine, yer ve/veya personel yönünden kapsam ve oranı üniversite yönetim kurulu tarafından belirlenmek kaydıyla, bu Yönetmelikte belirlenen esaslara tabi olmaksızın ek ödeme yapılabilecektir. Bu şekilde yapılacak ödeme tutarı toplamı 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58 inci maddesinin (c) ve (f) fıkralarında belirlenen mesai içi tavan ek ödeme tutarını geçemeyecektir.

Kolonyaya Gümrük İndirimi

25 Mart 2020 tarihli 31079 sayılı RG'de yayımlanarak yürürlüğe giren 24 Mart 2020 tarihli 2284 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine göre, Covid-19 salgını nedeniyle artan ihtiyaca cevap vermek üzere ek bir İthalat Rejimi Kararı yürürlüğe girmiştir. Buna göre, 20 Aralık 1995 tarihli ve 95/7606 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İthalat Rejimi Kararının ekinde yer alan Nihai Kullanım Mevzuatı Kapsamında İndirimli Gümrük Vergisi Uygulanacak Tarım Ürünleri Listesi (EK-1)'ne kolonya ve dezenfektan üretiminde kullanılmak üzere ithal edilecek olan dökme etil alkol eklenmiştir.

İthalat Rejimi kapsamında aynı tarihlerde ek kararlar alındığı da görülmüş ve tıbbi cihazlar ile tek kullanımlık maskelerin de gümrük vergilerinde indirime gidildiği anlaşılmıştır.

Havayolu İle Seyahat Eden Yolcuların Haklarında Değişiklik

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından 25 Mart 2020 tarihli RG'de yayımlanarak yürürlüğe giren Havayolu ile Seyahat eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik (SHY-YOLCU)'de Değişikilk Yapılmasına Dair Yönetmelik gereğince 3 Aralık 2011 tarihli ve 28131 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik (SHYYOLCU)' e 20 nci maddeden sonra gelmek üzere aşağıdaki Geçici Madde-1 eklenmiştir.

Buna göre, COVID-19 salgını nedeniyle 5 Şubat 2020 tarihinden itibaren uçuşun iptal edilmesi durumunda, bu iptaller sebebiyle uçuşu icra eden veya etme taahhüdünde bulunan hava taşıma işletmesinin, yönetmelikte yer alan bazı yükümlülüklerinden uçuş yasakları kalktıktan sonraki iki ay sonuna kadar muaf tutulmuştur.

Bunun yanında, COVID-19 salgını nedeniyle uçuşu iptal edilen yolcunun, hava taşıma işletmesinin boş koltuk durumuna bağlı olarak istediği bir tarih için bilette değişiklik yapma veya bileti açığa alma hakkı olduğu düzenlenmiştir. Yolcu, açığa alınıp kullanılmayan biletin iadesini uçuş yasakları kalktıktan sonraki iki ayın sonrasında hava taşıma işletmesinden alabilecektir.

Zarar Gören Esnaf ve Sanatkarlara Düşük Faizli Kredi Kullandırılması İmkanı Getirildi

25 Mart 2020 tarihli 31079 sayılı RG'de yayımlanarak yürürlüğe giren 24 Mart 2020 tarihli 2283 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi gereğince COVID-19 salgını nedeniyle zarar gören esnaf ve sanatkârların, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketince düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin kararlar kapsamındaki kredi borçlarının ertelenmesine karar verilmiştir.

Söz konusu kararın amacı; COVID-19 salgını nedeniyle işleri zarar gören ve Türkiye genelinde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârların, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi (Banka)'nce Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği (TESKOMB)'ne bağlı bölge birliklerine ortak olan esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri kefaletiyle veya doğrudan düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin kararlar kapsamında olan kredi borçlarının ertelenmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.

Karar kapsamındaki esnaf ve sanatkârlardan, yaşanan salgın nedeniyle işleri ve/veya işletmesi zarar görenlerin, TESKOMB'a bağlı bölge birliklerine ortak olan esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri kefaletiyle veya doğrudan Bankadan, 31 Mart 2020 ve öncesi tarihlerde kullandıkları düşük faizli kredilerden doğan borçlarından, 1 Nisan-30 Haziran 2020 tarihleri arasında vadesi dolacak olan kredi borçları vadesinde/taksit vadesinde/hesap devresinde ilgili mevzuatına göre faiz tahakkuk ettirilmek suretiyle vade tarihinden/taksit vadesinden/hesap devresinden itibaren üç ay süreyle faizsiz olarak ertelenecektir. Buna bağlı olarak, kredi itfa tablosu doğrultusunda, kalan tüm taksitler ötelenecektir. Bu Karar kapsamında kredisi ertelenen esnaf ve sanatkârlardan, erteleme dönemi boyunca çalışan sayısını azaltmayacağına dair taahhütname alınacaktır. Çalışan sayısında eksilme tespit edilen esnaf ve sanatkârlar erteleme kapsamından çıkarılacaktır.

Karar kapsamında borçları ertelenmiş olan esnaf ve sanatkârlara, talepleri halinde düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin ilgili kararlar kapsamında Banka tarafından erteleme süresinde düşük faizli kredi açılabilecek ve söz konusu kararlarda ertelemeye tabi borcu bulunanlara kredi açılmasını engelleyen hükümler uygulanmayacaktır.

Bu Kararın yayımı tarihinden itibaren ertelenen krediler için erteleme süresi sonuna kadar takip işlemi başlatılmayacaktır.

Erteleme işlemi borcun mevcut maddi ve şahsi teminatının sukutunu icap ettirmediği gibi borçlunun müşterek borçlu ve müteselsil kefillerine de kefaletten çekilme hakkını vermeyecektir.

Bankanın bu Karar kapsamında ertelenen kredilerden dolayı doğacak gelir kayıpları, esnaf ve sanatkârlar için Banka tarafından esnaf ve sanatkâr kredilerine uygulanan cari kredi faiz oranı dikkate alınarak hesaplanacaktır.

Banka; bu Karar kapsamında ertelenen kredilere ilişkin bilgileri ve vade/hesap devresi/taksit vadesi sonuna kadar hesaplanmış tahmini gelir kaybı tutarlarını projeksiyon yapılabilmesini teminen aylık olarak Hazine ve Maliye Bakanlığına iletecektir. Bankanın, bu Karar bazında ertelenen kredilere ilişkin vade/hesap devresi/taksit vadesi sonuna kadar hesaplanan ve her ay kendi kayıtlarına göre kesinleşmiş gelir kaybı tutarlarını, Hazine ve Maliye Bakanlığınca bildirilen formatta iletmesini müteakiben ödemeler, Hazine ve Maliye Bakanlığınca ilgili yıl bütçelerine bu amaçla konulan ödenekten karşılanacaktır.

Bu Karar çerçevesinde yapılan ödemeler ve diğer işlemlere ilişkin incelemelerde, 27/12/2006 tarihli ve 5570 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin dördüncü fıkrası ile Banka tarafından TESKOMB'a bağlı bölge birliklerine ortak olan esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatifleri kefaleti ile veya doğrudan düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin ilgili yıl kararlarının "gelir kayıplarının tespiti"ne ilişkin hükümleri esas alınacaktır.

Bu Kararda yer almayan ertelemeye ilişkin hususlar hakkında Bankanın esnaf ve sanatkâr kredilerine ilişkin usul ve mevzuatı uygulanacaktır.

Yeminli Mali Müşavirlik (YMM) Tasdik Raporlarının İbraz Süresi Uzatıldı

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 26 Mart 2020 tarihinde yayınlanan YMM / 2020-1 sayılı Sirküler gereğince ilgili mevzuat çerçevesinde belli sürelerde Hazine ve Maliye Bakanlığı/vergi dairelerine teslim edilmesi gereken yeminli mali müşavirlik tasdik raporlarının verilme süreleri, son günü 30/6/2020 tarihine kadar olanlar için geçerli olmak üzere iki ay süreyle uzatılmıştır.

Buna göre, örneğin Artırımlı Teminat Uygulaması kapsamında 15/10/2019 tarihinde KDV iadesi alan mükellefçe, iadeye ilişkin 15/4/2020 tarihine kadar verilmesi gereken YMM raporu, 15/6/2020 tarihine kadar verilebilecektir. Benzer şekilde, 31/3/2020 tarihine kadar verilmesi gereken vergi muafiyeti tanınan vakıflara ilişkin tasdik raporu, 1/6/2020 tarihine kadar verilebilecektir.

İlgili mevzuatı uyarınca son verilme tarihi 30/6/2020 tarihinden sonra olan raporlar için herhangi bir süre uzatımı söz konusu olmayıp, bu raporların ilgili mevzuatında öngörülen süre içerisinde verilmesi gerekmektedir.

Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapıldı

BDDK tarafından 28 Mart 2020 tarihli 31082 sayılı RG'de yayımlanarak yürürlüğe giren Banka Kartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik gereğince 10 Mart 2007 tarihli ve 26458 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmeliğin 17 nci maddesinin üçüncü fıkrasının (e) bendi ile beşinci fıkrasının (h) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"e) Ödenmesi gereken asgarî tutarın Kurulca belirlenecek tutardan aşağı olamayacağı."

"h) Ödenmesi gereken asgarî tutarın Kurulca belirlenecek tutardan aşağı olamayacağına ve bankanın bu miktardan az olmamak üzere asgari ödeme tutarını belirleyebileceğine,"

Aynı Yönetmeliğin 22 nci maddesinin başlığı "Kredi kartı limiti ve asgari tutar" olarak değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

"(7) Kurul, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının görüşünü alarak, kredi kartlarında asgari tutarı dönem borcunun yüzde yirmisi ile yüzde kırkı arasında olacak şekilde belirlemeye ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü alarak kredi kartı limitine ilişkin bu maddede yer alan sınırlamaları değiştirmeye yetkilidir."

Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Değiştirildi

TCMB tarafından 28 Mart 2020 tarihli 31082 sayılı RG'de yayımlanan Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğ (Sayı: 2016/8)'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ gereğince Türk lirası cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranı yüzde 1,25 olarak yabancı para cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranı yüzde 1,00 olarak değiştirilmiştir.

Aynı Tebliğin 5 inci maddesi de değiştirilerek Türk lirası cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami gecikme faiz oranı yüzde 1,55; yabancı para cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami gecikme faiz oranı yüzde 1,30 olarak değiştirilmiştir.

Aynı Tebliğin 7 nci maddesinin bu kapsamda değiştirilen son haline göre ise kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi ve gecikme faiz oranları değişiklik yapılması halinde açıklanacağı düzenlenmiştir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.