6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ("TTK"), 6335 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Türk Ticaret Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun'da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan değişikliklerle birlikte, herhangi bir erteleme olmaksızın 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girdi. Yeni TTK ile haklı sebeplerle fesih, ek tasfiye ve tasfiyeden dönme kurumları getirildi.

GİRİŞ

Şirket, esas sözleşmesinde belirtilen sürenin dolması ve faaliyete devam edilmemesiyle (TTK md. 529/1/a), işletme konusunun gerçekleşmesi veya gerçekleşmesinin imkânsız hale gelmesiyle (TTK md. 529/1/b), esas sözleşmesinde belirtilmiş herhangi bir sona erme sebebinin gerçekleşmesiyle (TTK md. 529/1/c), son yıllık bilançoya göre, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kaldığı anlaşıldığı takdirde, derhâl toplantıya çağrılan genel kurulun, sermayenin üçte biri ile yetinme veya sermayenin tamamlanmasına karar vermemesiyle (TTK md. 376/2) veya kanunlarda belirtilen diğer hallerin gerçekleşmesiyle (örneğin, yapısal değişiklikler) kendiliğinden sona erer. Ayrıca şirket, genel kurul kararıyla (TTK md. 529/1/d), kuruluşunda fesih davasıyla (TTK md. 353/1), organ eksikliği nedeniyle (TTK md. 530/1), kamu düzenine aykırı ya da muvazaalı işler nedeniyle bakanlığın açacağı fesih davasıyla (TTK md. 210/3), veya haklı nedenle fesih davasıyla (TTK md. 531) feshedilmesi sonucu sona erer.

Şirketin sona ermesiyle tasfiye sürecine girilir. Şirket organları yetkilerini tasfiye ile sınırlı olmak üzere kullanırlar ve şirket, tasfiye sürecinin sonuna kadar tüzel kişiliğini korur (TTK md. 533). Tasfiye memurları genel olarak tasfiye sürecini yürütecektir. Tasfiye memurları, esas sözleşmeyle veya genel kurul kararıyla belirlenebildikleri gibi belirlenmedikleri taktirde tasfiye, yönetim kurulu tarafından gerçekleştirilir (TTK md. 536/1).

TASFİYE İŞLEMLERİ

  1. İlgili ticaret sicil müdürlüğüne hitaben yazılacak şirketin ticaret sicil numarasını, ticaret ünvanını, Mersis başvuru talep numarasını, kayıtlı olduğu vergi dairesini, vergi numarasını, şirkette yetkili kişinin cep telefonu numarasını içeren ve ekli evrakların tescil ve ilanı istemli bir dilekçe verilmelidir. Dilekçe, şirket kaşesi ile yetkili tarafından imzalanmalı, vekaleten imzalanmış ise vekaletin aslı veya onaylı sureti eklenmelidir.
  2. Şirketi tasfiye haline sokan, tasfiye işlemlerini yürütmek üzere şirketi temsil ve ilzam edecek münferit imza yetkisine sahip tasfiye memuru (tasfiye memurunun adresini ve uyruğunu belirtir şekilde) atayan ve şirket müdürlerini veya yönetim kurulu üyelerini tasfiyeye girinceye kadar yaptığı işlemlerden dolayı ibra eden (ibra etmek şart değildir) genel kurul kararının noter onaylı 1 nüshası ve hazirun cetveli ilgili ticaret sicil müdürlüğüne verilmelidir. Dikkat etmek gerekir ki, temsile yetkili tasfiye memurlarından en az birinin Türk vatandaşı olması ve yerleşim yerinin Türkiye'de bulunması şarttır.
  3. Anonim şirketlerde Bakanlık temsilcisi bulundurma zorunluluğu olan toplantılarda Bakanlık temsilcisi atama yazısının aslı ilgili ticaret sicil müdürlüğüne verilmelidir.
  4. Anonim şirketlerde genel kurulda şirketin sona ermesi kararının alınabilmesi için Bakanlık veya diğer resmi kurumların izni gerekli olan şirketlerde buna ilişkin izin yazısının aslı veya noter onaylı sureti ilgili ticaret sicil müdürlüğüne verilmelidir.
  5. Tasfiye memuru, limited şirketlerde ortaklar dışından veya anonim şirketlerde ortaklar veya yönetim kurulu dışından atanırsa, ilgili ticaret sicil müdürlüğüne hitaben hazırlanmış, dışarıdan atanan memurların TC/Vergi Kimlik numaraları, ad ve soyadları ve yerleşim yerlerini içerir bir şekilde görevi kabul ettiğine ilişkin imzaları noter onaylı olan bir belge ilgili ticaret sicil müdürlüğüne verilmelidir.
  6. Tasfiye memurunun "Tasfiye Halinde" ibaresi ile başlayan şirket unvanı altında düzenlenmiş imza beyannamesi ilgili ticaret sicil müdürlüğüne verilmelidir.
  7. Reşit olmayan şirket pay sahibinin anne ve babasının ya da anne veya babadan herhangi birisinin şirkette pay sahibi olması halinde reşit olmayan pay sahibi için mahkemeden alınmış kayyum atama kararı gereklidir.
  8. Tasfiye memurları, tasfiye sürecinin gereklerinden olan hususları belirlemek için genel kurulu toplantıya çağırır (TTK md. 535). Tasfiye memurları, şirketin tasfiye anındaki durumunu araştırır; eğer gerekirse şirket mallarının değerini belirlemek için ilgili uzmanlara başvurarak, şirketin malvarlığını ve finansal durumunu belirten bir envanter ile bilanço düzenler ve genel kurulun onayına sunarlar (TTK md. 540/1). Envanter ve bilanço genel kurulda onaylandıktan sonra, tasfiye memurları şirketin envanterde belirtilen bütün malları ile belgelerine ve defterlerine el koyarlar (TTK md. 540/2).
  9. Tasfiyeye girişin tescili sonrasında alacaklılar için ilan prosedürü ve koruma sağlanması için alacaklı oldukları anlaşılan ve yerleşim yerleri bilinen kişiler taahhütlü mektupla, diğer alacaklılar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ve şirketin internet sitesinde ve aynı zamanda esas sözleşmede belirtildiği şekilde, birer hafta arayla yapılacak üç ilanla şirketin sona ermiş olduğu bildirilir ve alacaklarını tasfiye memurlarına bildirmeye çağrılırlar. İlgili ticaret sicili müdürlüğü bünyesinde bulunan alacaklılar için çağrıya ait ilan formları tasfiye memurluğunun adresini içerecek şekilde, şirket kaşesi ve tasfiye memurunun imzası ile ilana verilmelidir. Alacaklı oldukları bilinenler bildirimde bulunmazlarsa, alacakları tutarı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca belirlenecek bir bankaya depo edilir. Şirketin muaccel olmayan veya hakkında uyuşmazlık bulunan borçları miktarında para notere depo edilmelidir. Diğer tasfiye işlerinin yapılması kapsamında halihazırda süregelen şirket işlemleri tamamlanmalıdır. Şirket ortaklarının ödemediği pay bedelleri tahsil edilmelidir. Şirket aktifleri paraya çevrilecektir, ancak önemli miktarda şirket aktifinin satışı için sermayenin en az dörtte üçü ile toplanmış bir genel kurul ve kararı gerekecektir (TTK md. 538/2). Eğer genel kurulda aksi kararlaştırılmamışsa pazarlık usulüyle de aktifler satılabilecektir (TTK md. 538/1). Şirket borçları ödenmelidir. Eğer borçlar, şirketin varlığından fazlaysa şirketin iflası istenecektir. Borçların ödenmesinden sonra kalan bir değer varsa bunun pay sahiplerine, esas sözleşmede aksi belirlenmemişse, ödedikleri sermayeler ve imtiyaz hakları oranında dağıtımı gerçekleştirilecektir.

Tasfiye işlerinin tamamlanmasının ardından ticaret unvanı tasfiye memurlarının istemi üzerine Ticaret Sicili'nden terkin edilir (TTK md. 545).

TASFİYE MEMURLARININ GÖREVDEN ALINMASI VE SORUMLULUĞU

Atanmış tasfiye memurları ve tasfiyeyi gerçekleştiren yönetim kurulu üyeleri, genel kurul tarafından her zaman azledilebilir ve yerlerine yenileri atanabilir (TTK md. 537/1). Haklı sebep olması durumunda mahkemeden tasfiye memurlarının görevden alınması, pay sahipleri tarafından mahkemeden istenebilir ve yerlerine mahkeme tarafından yenileri atanabilir. Bu şekilde atanan tasfiye memurları, mahkeme kararına dayanılarak tescil ve ilan olunurlar (TTK md. 537/2).

Kanundan ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kusurlarıyla ihlal ettikleri takdirde şirkete, pay sahiplerine ve şirket alacaklılarına karşı sorumludurlar (TTK md. 553/1). Şirketin bütün mal ve haklarının korunması için düzenli ve görevinin bilincinde bir yönetici gibi gereken önlemleri almak ve tasfiyeyi mümkün olan en kısa sürede bitirmekle yükümlüdürler (TTK md. 542/1 (e)).

ŞİRKETİN EK TASFİYESİ

Tasfiye sürecinin bitmesinden sonra, bazı şirket aktiflerinin tasfiyeye girmemiş olması, malvarlığının paylaşımı ve dağıtımı esnasında yasal zorunlulukların ihlal edilmesi ve organların sorumluluğuna ilişkin olarak dava açılacak olması gibi sebeplerden dolayı ek tasfiye işlemlerinin yapılması gerekirse, bu ek işlemler bitene kadar şirket yeniden tescil edilmelidir (TTK md. 547). Ek tasfiye son tasfiye memurları, yönetim kurulu üyeleri, pay sahipleri ve alacaklılar tarafından şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden talep edilebilir. Eğer; yeniden tescil isteğinin korunmaya değer bir menfaate dayanması, yeniden tescilin amaca ulaşmada tek yol olması ve aktifin veya alacağın varlığının kanaat oluşturacak biçimde belgelendirilerek silme kararının iptalinin dava olunması şartları gerçekleşirse ek tasfiye istenebilir. Mahkeme talebin yerinde olduğuna karar verirse, şirketin ek tasfiye için yeniden tesciline karar verir ve bu işlemleri gerçekleştirmeleri için son tasfiye memurlarının veya yeni bir veya birkaç kişiyi tasfiye memuru olarak atayarak tescil ve ilan ettirir.

ŞİRKETİN TASFİYESİNDEN DÖNME

Şirket, genel kurul kararı ya da esas sözleşmede öngörülen sürenin dolması sonucu sonlanmış ise, şirket malvarlığının pay sahiplerine dağıtımının başlanmamış olması koşuluyla, genel kurul şirketin devam etmesini kararlaştırabilir (TTK md. 548). Devam kararı sermayenin en az %60'ını temsil eden pay sahiplerinin olumlu oyu ile alınabilir. Tasfiyeden dönme kararı da tescil ve ilan edilmelidir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.