I. GİRİŞ
Genel kurul, anonim şirketler bakımından 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda ("TTK") öngörülen iki zorunlu organdan biri olup, şirket pay sahiplerinin temel hakkı olan oy hakkının kullanılabileceği tek mecra olması yönünden yüksek önem arz etmektedir. Genel kurul; pay sahiplerinin veya pay sahiplerinin temsilcilerinin katılımı ile, yılda en az bir defa "olağan genel kurul" olarak ve gerektiğinde ise "olağanüstü genel kurul" olarak, kanun ve şirket ana sözleşmesinde belirlenen esaslar uyarınca toplanır.1 Ancak, genel kurulun her zaman ilan edilen tarihte toplanması ve gerçekleştirilmesi çeşitli nedenlerden ötürü mümkün olmayabilir. Kanun koyucu bu durumu öngörmüş ve genel kurul toplantılarının ertelenebilme hallerini TTK'da ve Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik ("Yönetmelik")'te düzenlemiştir. Bu haller arasında; azlığın talebi ile genel kurulun ertelenmesi, toplantı yetersayısının başlangıçta bulunmaması, toplantı yetersayısının toplantı başladıktan sonra kaybedilmesi, genel kurulun yine bizzat genel kurul kararı ile ertelenmesi veya toplantı başkanı tarafından ertelenmesi sayılabilir.2
Mevcut süreçte, Çin Halk Cumhuriyeti'nde ortaya çıkan COVID-19 (Koronavirüs) salgını tüm dünya için halk sağlığı tehdidi oluşturmakta iken, söz konusu salgının ülkemizde yayılımının önlenmesi amacıyla, ülkemizde gerekli önlemler alınmaktadır. Bu kapsamda T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan 20 Mart 2020 tarihli duyuru ile, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve şirket sözleşmesine uygun olarak yönetim organları tarafından daha önce toplantıya çağrılan anonim ve limited şirketlerin olağan genel kurullarının, erteleme kararı alınması amacıyla genel kurulun toplanması beklenmeksizin, yönetim organları tarafından alınacak bir kararla iptal edilmesi imkânı tanınmıştır.
II. ERTELEME NEDENLERİ VE KOŞULLARI
a. Azlığın Talebi Üzerine Erteleme
TTK uyarınca azlığa tanınmış olan haklardan biri de genel kurul toplantısının bazı yönler dolayısıyla ertelenmesini talep etmektir. TTK'nın 420. maddesine göre azlık, "finansal tablolar ve bunlarla ilgili konuların" görüşülmesinin ertelenmesini talep edebilir. Kanun koyucunun "finansal tablolar ile ilgili konular" ifadesi ile ne kast ettiğini anlamak için ise TTK'nın 413/f.3 maddesini incelemek gerekecektir. Bu maddeye göre, şirketin yönetim kurulu üyelerinin, yöneticilerinin ve denetçilerinin ibrası ve yenilerinin seçimi, finansal tablolar ile ilgili konular olarak görülebilir.3
TTK'da bu şekilde erteleme talep edebilecek azınlığın nisabı anonim şirketlerde sermayenin %10'una ve halka açık anonim şirketlerde sermayenin %5'ine sahip pay sahipleri olarak belirlenmiştir. Azlığın açıkça erteleme isteminde bulunması halinde genel kurul kararına gerek kalmaksızın, toplantı başkanının kararı ile görüşmeler bir ay sonraya bırakılır.4 Finansal tabloların görüşülmesi, azlığın talebi üzerine bir defa ertelendikten sonra kural olarak ikinci kez ertelenmez. Ancak, azlığın finansal tablolarda itiraz ettikleri ve bu itirazlarını tutanağa geçirdikleri konular hakkında ilgililerce dürüst hesap verme ilkeleri doğrultusunda cevap verilmemiş ise, azlık finansal tabloların görüşülmesinin ertelenmesini ikinci kez talep edebilir.5
Azlığın bu nedenle genel kurulu ertelediği hallerde erteleme kararı, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilmeli ve internet sitesi açmakla yükümlü olan şirketlerin internet sitelerinde yayımlanmalıdır. Bir sonraki genel kurul, 1 (bir) ay sonra yapılmak üzere belirlenen çağrı usulüne uyarak çağırılmalıdır.
b. Toplantı Yeter Sayısının Sağlanamaması Nedeni ile Erteleme
Toplantı yeter sayısının toplantıdan önce sağlanamaması nedeni ile genel kurulun ertelenmesi, Yönetmelik'in "Toplantının Ertelenmesi" başlıklı 28. maddesinde açıkça düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre genel kurul toplantısı başlamadan önce TTK ve şirket esas sözleşmesinde öngörülen asgari toplantı yeter sayısının sağlanamaması halinde toplantının erteleneceği düzenlenmiştir.
c. Toplantı Yeter Sayısının Sonradan Kaybedilmesi Nedeni ile Erteleme
Genel kurul toplantısının başlangıcında toplantı yeter sayısı mevcutken, bazı pay sahiplerinin toplantıyı terk etmesiyle birlikte yeter sayının toplantı açıldıktan sonra kaybedilmesi de mümkündür. Bu durumda, toplantının ertelenmesi zaruri olup, bu husus Yönetmelik'in 28. maddesinde açıkça düzenlenmiştir. Anılı düzenlemeye göre toplantı sırasında yapılan yoklama sonucunda toplantı açılmadan önce hazır bulunan pay listesine göre hesaplanan karar nisabı kadar payın temsil edilmediği anlaşılırsa toplantı ertelenecektir.
Ancak önemle belirtmekte fayda vardır ki, Yönetmelik'teki düzenleme, TTK'ya aykırılık teşkil etmektedir. Zira TTK'nın 418. maddesinde ilk toplantıda sermayenin en az dörtte birini karşılayan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin toplantıda bulunması gerektiğini ve bu yeter sayının toplantı süresince korunması gerektiğini açık bir biçimde ortaya koymaktadır. Hükümde belirtilen sayı toplantı yeter sayısı olup, bu toplantı yeter sayısına göre belirlenecek karar yeter sayısı uyarınca karar alınması gerekmektedir. Ancak Yönetmelik, toplantı başlangıcındaki katılıma göre hesaplanacak karar yeter sayısının toplantının devamı bakımından toplantı yeter sayısı olarak hüküm ifade edeceğini belirtmektedir.6
d. Genel Kurul Kararı ile Erteleme
Genel kurul toplantısının ertelenebileceği bir diğer ihtimal, genel kurulun erteleme yönünde karar almasıdır. Bu erteleme türü, Yönetmelik'in 28. maddesinin 2. bendinde düzenlenmiş olup, bu erteleme tipinde özellik teşkil eden husus, kanuna ve şirket ana sözleşmesine uygun olarak çağırılmış bir genel kurul tarafından alınacak erteleme kararının gündeme geçilmeden önce alınması gerekliliğidir. Bu yönü ile, bu erteleme türü "gündeme bağlılık" ilkesinin bir istisnasını oluşturmaktadır. Zira bu durumda genel kurul gündemde bulunan konularda olumlu veya olumsuz bir karar vermemiş olacaktır. 7
e. Toplantı Başkanının Kararı ile Erteleme
Toplantı başkanının genel kurul toplantısını ertelemesi iki halde mümkün olabilmektedir. Bu haller, toplantının güvenlik gerekçeleri ile yapılamayacak durumda olması ve elektronik genel kurul sistemini kullanan şirketlerde gerekli sistem şartlarının sağlanamaması halleridir. Elektronik ortamda yapılan genel kurullarda toplantının ertelenmesine ilişkin düzenleme Yönetmelik'in 28. maddesinde bulunmakta ve genel kurulun "Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik" te düzenlenmiş şartlara uymadığının tespiti halinde Bakanlık temsilcisinin görüşü alınmak kaydıyla toplantı başkanlığı tarafından ertelenebileceği ifade edilmektedir. Ancak madde her ne kadar "ertelenebilir" ifadesini kullanmış olsa da bu halin varlığında erteleme bir zorunluluktur. 8 Zira elektronik ortamda yapılan genel kurullar, elektronik ortamda yapılamayanlar ile aynı hüküm ve sonuçlara bağlanmıştır. Bu itibarla, uygun şartların sağlanamaması halinde bazı pay sahiplerinin toplantıya katılamaması ve haklarını kullanması riski doğabilecektir.
f. Güvenlik Nedeni ile Erteleme (COVID-19 (Koronavirüs) Salgını Bakımından Değerlendirme)
Kolluk güçlerinin ve varsa Bakanlık temsilcisinin görüşü alınmak suretiyle toplantının güvenlik açısından sağlıklı bir şekilde yapılamayacağının anlaşılması üzerine genel kurul, toplantı başkanlığı tarafından ertelenebilir. Güvenlik nedeni ile erteleme koşullarının her somut olay özelinde ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu noktada Çin Halk Cumhuriyeti'nde ortaya çıkan COVID-19 (Koronavirüs) salgını tüm dünya için halk sağlığı tehdidi oluşturmakta iken, söz konusu salgının ülkemizde yayılımının önlenmesi amacıyla, ülkemizde de alınan önlemler kapsamında; T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan 20 Mart 2020 tarihli duyuru ile, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve şirket sözleşmesine uygun olarak yönetim organları tarafından daha önce toplantıya çağrılan anonim ve limited şirketlerin olağan genel kurullarının, erteleme kararı alınması amacıyla genel kurulun toplanması beklenmeksizin, yönetim organları tarafından alınacak bir kararla iptal edilmesi imkânı tanınmıştır.
Böylelikle; mevcut durumda, 2019 faaliyet yılına ilişkin olağan genel kurul toplantısının gerçekleştirilmesi amacı ile halihazırda toplantıya çağrılan anonim ve limited şirketlerin olağan genel kurul toplantıları, yönetim organları tarafından alınacak bir kararla iptal edilebilecektir. Örnek iptal duyurusuna https://www.ticaretsicil.gov.tr/view/popup/popup.php linkinden erişebilirsiniz.
Diğer taraftan TTK'nın 1527'nci maddesi uyarınca, elektronik genel kurul sistemini kullanan ve genel kurul toplantısı gerçekleştirmek isteyen şirketlerde salgının önlenmesi amacıyla asgari düzeyde pay sahibinin katılımı ile fiziki ortamda toplantı gerçekleştirilmesini teminen, pay sahiplerinin genel kurul toplantılarına fiziki ortamda katılımda bulunmaksızın elektronik ortamda katılım sağlayabilecekleri hususunda durum, takdire bırakılmıştır.
III. YENİ TOPLANTININ GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Erteleme üzerine yapılacak olan "ikinci" genel kurul, aslen ilk toplantının devamı niteliğinde olup, ayrı bir genel kurul toplantısı olma niteliğini taşımamaktadır. Söz konusu yeni genel kurul toplantısı ertelenen toplantının devamı sağıldığından, bu toplantının gündeminde yalnızca ertelenen gündem maddeleri olmalıdır. 9 İkinci toplantıda bulunması gereken bir diğer husus ise, ertelenen genel kurul toplantısının tutanağıdır. Bu nedenle, ertelenen genel kurulda yapılan işlemlerin tutanağa sağlıklı bir şekilde geçirilmiş olması gerekmektedir.
Yönetmelik'in "Toplantı ve Karar Nisapları" başlıklı 22. maddesi, özellik arz eden durumlar için ikinci toplantıda aranacak toplantı ve karar nisaplarını listelemiştir. Olağan toplantı yeter sayısına göre toplanan bir genel kurul için, ilk toplantıda şirket sermayesinin en az dörtte birini temsil eden pay sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunmamaları halinde toplantı yeter sayısı aranmaz ve kararlar toplantıda hazır bulunanların oylarının çoğunluğu ile alınır. Ancak 22. maddede özellikle belirtileler haricinde bir ana sözleşme değişikliği söz konusuysa, ilk toplantıda şirket sermayesinin yarısını temsil eden pay sahiplerinin hazır bulunmamaları halinde ikinci toplantıda şirket sermayesinin en az üçte birini oluşturan pay sahiplerinin hazır bulunmaları yeterli olup, kararlar bunların oyçokluğu ile alınır.
IV. SONUÇ
Genel kurul toplantılarının ertelenmesi, TTK ve Yönetmelik'te belirli koşulların varlığı halinde mümkün kılınmıştır. Erteleme halinde yapılacak ikinci toplantı ilk toplantının devamı niteliğindedir ve uygun çağrı usulü ile toplanması gerekir. Ayrıca, ikinci toplantılar için öngörülmüş özel toplantı ve karar yeter sayılarına dikkat edilmesi gerekmektedir. Mevcut süreçte, Çin Halk Cumhuriyeti'nde ortaya çıkan COVID-19 (Koronavirüs) salgını tüm dünya için halk sağlığı tehdidi oluşturmakta iken, söz konusu salgının ülkemizde yayılımının önlenmesi amacıyla, ülkemizde alınan önlemler kapsamda T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan 20 Mart 2020 tarihli duyuru ile, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve şirket sözleşmesine uygun olarak yönetim organları tarafından daha önce toplantıya çağrılan anonim ve limited şirketlerin olağan genel kurullarının, erteleme kararı alınması amacıyla genel kurulun toplanması beklenmeksizin, yönetim organları tarafından alınacak bir kararla iptal edilmesi imkânı tanındığını belirtmek isteriz.
Footnotes
1. bkz. BİLGİLİ & DEMİRKAPI, "Şirketler Hukuku" 2013, s. 259
2. bkz. a.g.e., s.313-315
3. bkz. a.g.e. s.313, KAYA, "Anonim Şirketlerde Azınlık Hakları", İstanbul Barosu Dergisi Cilt:93 Sayı:2, 2019
4. bkz. KAYA, "Anonim Şirketlerde Azınlık Hakları", İstanbul Barosu Dergisi Cilt:93 Sayı:2, 2019
5. Naklen, BİLGİLİ & DEMİRKAPI, 2013 s.313
6. Naklen, BİLGİLİ & DEMİRKAPI, 2013 s.314
7. a.g.e., s.315
8. a.g.e., s.315
9. bkz. ÖZER, "Anonim Ortaklıklarda Genel Kurul ve Genel Kurulun Elektronik Ortamda Toplanması ve Karar Alması" 2006, s.146
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
