Turkey: Türk Marka Hukuku Kapsamında İtiraz İşlemlerinde Mal / Hizmet Benzerliğinin Tespiti

Bu makale, Türk Patent ve Marka Kurumu ("TÜRKPATENT") nezdinde bir marka basvurusuna itiraz durumunda mal ve hizmetlerin benzerligi konusunu tartismayi amaçlamaktadir.

Sinai Mülkiyet Kanunu'nun 6/1-b maddesinde¹ "Tescil basvurusu yapilan bir markanin, tescil edilmis veya önceki tarihte basvurusu yapilmis marka ile ayniligi ya da benzerligi ve kapsadigi mal veya hizmetlerin ayniligi ya da benzerligi nedeniyle, tescil edilmis veya önceki tarihte basvurusu yapilmis marka ile halk tarafindan iliskilendirilme ihtimali de dâhil karistirilma ihtimali varsa itiraz üzerine basvuru reddedilir" düzenlemesi yer almaktadir.

Karistirilma ihtimali; markalarin ayniyeti veya benzerligi, mallarin ve/veya hizmetlerin ayniyeti veya benzerligi, markalarda bulunan unsurlarin ayirt edici niteligi, ilgili sektöre özgü kosullar ve ortalama tüketicilerin dikkat düzeyi gibi farkli unsurlar esas alinarak degerlendirilebilir. Karistirilma ihtimalinin degerlendirilmesinde bu unsurlarin tamami birlikte göz önünde bulundurulmalidir; diger yandan bu unsurlardan biri konuyu degerlendirecek Kurum'un takdirine bagli olarak daha fazla önem tasiyabilir.

Ihtilafa konu markalarin kapsaminda bulunan mallar ve/veya hizmetler sebebiyle markalar arasinda karistirilma ihtimali yaratacak bir benzerligin bulunup bulunmadigi degerlendirilirken, markalarin tescili için kullanilan Nice Siniflandirmasi veya ilgili ülkeler veya bölgelerdeki siniflandirma sistemi -bu sistemler yalnizca markalarin tesciline hizmet ettiginden- dikkate alinmamalidir.

Mallar ve / veya hizmetler arasindaki benzerlige karar vermek için çok daha kapsamli bir degerlendirme yapilmalidir. Bu degerlendirme bakimindan piyasa algisi, hedef tüketiciler, benzer ihtiyaçlari karsilama, birbiriyle ikame edilebilme ve rekabet olasiligi, kullanim amaci, birbirini tamamlama, ortak dagitim kanallari ve kullanim yöntemleri gibi dünya çapinda kabul edilmis faktörler bulunmaktadir ve bu faktörlerden birkaçinin örtüsmesi mallar ve/veya hizmetler arasinda karistirilma ihtimaline yol açacak bir benzerlik yaratabilmektedir.

Farkli siniftaki mal veya hizmetlerin benzer bulundugu Türk Marka ve Patent Kurumu kararlari mevcut olup, Kurum'un yaklasimina göre, hangi mal veya hizmet sinifinin hangilerine benzeyecegine dair henüz bir yönerge bulunmasa ve kararlarda her bir durumun kendi özel kosullari altinda degerlendirildigi belirtilse bile, itiraza konu markalar bir dereceye kadar benzerse, 18. ve 25. siniflar, 3. ve 5. siniflar, 29. ve 43. siniflar gibi bazi siniflardaki mal ve hizmetlerin benzerligi genel kabul gören bir görüs haline gelmektedir.

Türkiye'de Yargitay ve Fikri ve Sinai Haklar Mahkemeleri, Kurum nezdinde itiraz süreçlerinin sonlanmasinin ardindan ele aldiklari davalarda genellikle, markalarin siniflari yerine, ilgili mal ve hizmetlere iliskin olarak markalar arasinda fiili bir karistirilma ihtimali olup olmayacagini degerlendirmektedir. Bununla birlikte, TÜRKPATENT halen zaman zaman, itiraz dosyalarinda, özellikle de özellikle de marka uzmanlari tarafindan itirazlarin ilk degerlendirmesi sirasinda, mallarin ve / veya hizmetlerin benzerligi degerlendirilirken siniflarda yer alan alt gruplari dikkate alabilmektedir. Diger yandan, TÜRKPATENT nezdinde bir üst inceleme merci olan Yeniden Inceleme ve Degerlendirme Kurulu'nun özellikle son yillarda vermis oldugu kararlarinda daha kapsamli bir inceleme gerçeklestirdigi ve mal ve hizmetlerin benzerligini degerlendirirken yukaridaki faktörlerin dikkate alindigi kararlar verdigi görülmektedir.

1. Bu madde iptal edilen 556 Sayili Markalarin Korunmasi Hakkinda Kanun Hükmünde Kararname'nin 7/1 (b) maddesinde ayni sekilde düzenlenmis ve Sinai Mülkiyet Kanunu'nda muhafaza edilmistir.