A. GİRİŞ
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ("Bakanlık") tarafından hazırlanan Binalar ile Yerleşmeler İçin Yeşil Sertifika Yönetmeliği ("Yönetmelik") 12 Haziran 2022 tarihli ve 31864 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik'in yayınlanmasıyla birlikte, 23 Aralık 2017 tarihli ve 30279 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan aynı isimli eski yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yine 12 Haziran 2022 tarihli ve 31864 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan Binalar ile Yerleşmeler İçin Yeşil Sertifika Uygulama Tebliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Tebliğ ile eski yönetmeliğe dayanılarak çıkarılmış olan ve 9 Haziran 2021 tarihli ve 31506 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan Binalar ile Yerleşmeler İçin Yeşil Sertifika Uygulama Tebliği yürürlükten kaldırılmıştır.
B. AMAÇ VE KAPSAM
Yönetmelik, binalar ve yerleşmelerin doğal kaynakları ve enerjiyi verimli kullanarak çevreye olan olumsuz etkilerini azaltmak için değerlendirme ve sertifikalandırma sistemlerinin oluşturulmasına; yeşil sertifika uzmanlarının, yeşil sertifika değerlendirme uzmanlarının ve eğitici kuruluşların nitelikleri ile yeşil bina ve yeşil yerleşmelerin değerlendirme kriterlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek için düzenlenmiştir.
Yönetmelik ekinde, Bakanlık tarafından hazırlanan Yeşil Sertifika Bina Değerlendirme Kılavuzu ("Bina Değerlendirme Kılavuzu") (Ek-1), Yeşil Sertifika Yerleşme Değerlendirme Kılavuzu ("Yerleşme Değerlendirme Kılavuzu") (Ek-2) ile Yeşil Sertifika Ulusal Yeşil Bina ve Yeşil Yerleşme Sertifikasyonu Eğitimine İlişkin Hususlar ("Eğitime İlişkin Hususlar") (Ek-3) yer almaktadır. Değerlendirme kılavuzları içerisinde yeşil binalar ile yeşil yerleşmelerin değerlendirme kriterleri, kredilendirme ve derecelendirme esasları ile yeşil sertifika uzmanlarının nitelikleri gibi konularda ayrıntılı düzenlemelere yer verilmiştir.
C. YÖNETMELİKTEKİ ÖNEMLİ DÜZENLEMELER
İsteğe bağlı olarak alınabilen yeşil sertifika, Bakanlıkça değerlendirme kuruluşu olarak belirlenen Türkiye Çevre Ajansı ("Değerlendirme Kuruluşu") tarafından yapılan değerlendirmeyi takiben, Değerlendirme Kuruluşu tarafından binaya veya yerleşmeye verilen belge anlamına gelmektedir.
a) Genel Esaslar
Bina veya yerleşme sahiplerinin veya temsilcilerinin, yeşil sertifika almak için yeşil sertifika uzmanı aracılığıyla Değerlendirme Kuruluşu'na müracaat etmesi gerekmektedir. Yeşil sertifika uzmanı, sertifika alınmak istenen bina veya yerleşmeye ait bilgileri ilgisine göre Bina Değerlendirme Kılavuzu veya Yerleşme Değerlendirme Kılavuzu'na uygun olarak ulusal yeşil sertifika sistemine ("YeS-TR") kaydedecektir. Bina ve yerleşmelerin değerlendirilmesi ve sertifikalandırılmasına ilişkin işlemler YeS-TR'de gerçekleştirilecektir.
Yönetmelik'in 5. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca Değerlendirme Kuruluşu, başvuruları değerlendirme kılavuzlarına göre, YeS-TR sistemine kaydedilen bilgiler üzerinden ve gerekli durumlarda yerinde etüt etmek suretiyle değerlendirerek işlem tesis edecektir. Yeşil sertifika, Yönetmelik ekinde yer alan Bina Değerlendirme Kılavuzu ve Yerleşme Değerlendirme Kılavuzu'nda tanımlanan kriterler esas alınarak düzenlenecektir.
b) Eğitici Kuruluşlar
Yeşil binalar ile yeşil yerleşmeler gibi konularda faaliyet gösteren kamu veya özel hukuk hükümlerine tabi kamu tüzel kişiliğini haiz kurum ve kuruluşlar, üniversiteler ile sivil toplum kuruluşları, Eğitime İlişkin Hususlar içerisinde belirtilen koşulları sağlamaları halinde, eğitici kuruluş olarak faaliyet gösterebilecektir. Eğitici kuruluşlar Bakanlık tarafından yetkilendirilecek ve Bakanlık resmi internet sayfasında yayınlanacaktır.
Yeşil sertifika uzmanları, Eğitime İlişkin Hususlar'da belirlenen esaslar dâhilinde eğitici kuruluşlar tarafından düzenlenecek sertifika eğitim programına katılarak uygulanacak yazılı sınavda başarılı olmaları ve Bakanlıkça YeS-TR'de yetkilendirilmeleri halinde, bu Yönetmelik kapsamında faaliyet yürütebilecektir. Eğitici kuruluşlar, sınavda başarılı olan yeşil sertifika uzmanı adaylarını YeS-TR'ye kaydedecek ve Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğüne ("Genel Müdürlük") bildirecektir.
Eğitici kuruluşlar; eğitim verdikleri yeşil sertifika uzmanı adaylarına ait başvuru evrakını, eğitim ve sınav belgelerini; talep edildiğinde Bakanlığa sunmak üzere en az on yıl süre ile saklamakla ve faaliyetlerinin ya da yetkilerinin sonlanması halinde düzenlemiş oldukları eğitimlerle ilgili dosyaları Bakanlığa teslim etmekle yükümlüdür.
c) Değerlendirme Kuruluşu
Yönetmelik'in 7. maddesi uyarınca Değerlendirme Kuruluşu, başvuruya konu bina veya yerleşmeye ilişkin olarak değerlendirme kılavuzunda belirtilen kriterleri değerlendirebilecek nitelik ve sayıda yeşil sertifika değerlendirme uzmanını bünyesinde bulunduracak veya dış kaynaklı temin edecektir.
Değerlendirme Kuruluşu, sertifika başvurularını inceleyecek ve değerlendirme kılavuzlarına uygun nitelikteki binalar ile yerleşmelerin sürdürülebilir çevresel, sosyal ve ekonomik performanslarını kılavuzlara göre değerlendirecektir. Değerlendirme Kuruluşu ayrıca sertifikalandırma faaliyetlerini yürütmeye ve kriterleri sağlayan bina ve yerleşmelere ilgili sertifikayı düzenlemeye yetkilidir.
d) Yeşil Sertifika Uzmanı
Yönetmelik'in 8. maddesine göre, yeşil sertifika eğitimlerine yalnızca değerlendirme kılavuzlarında belirtilen meslekleri haiz kişiler katılabilecektir. Yeşil sertifika uzmanlık yetkisinin geçerlilik süresi on yıldır. Bu sürenin bitiminde eğitime katılmaksızın tekrar sınava girilerek uzmanlık yetkisi yenilenebilir.
Değerlendirme kılavuzlarında Bakanlık tarafından versiyon değişikliği yapılması durumunda yetkisi devam eden yeşil sertifika uzmanları, güncel versiyon hakkında eğitici kuruluştan Bakanlıkça belirlenen içerikte eğitim almak zorunda olacaktır. Aksi halde eğitim almayan uzmanların yetkisi askıya alınacaktır.
Bakanlığın merkez ve taşra teşkilatında çalışmakta olup, değerlendirme kılavuzlarında belirtilen yeşil sertifika uzmanı mesleklerini haiz personelden Yönetmelik'in 8. maddesinin 4. fıkrasında yer alan şartları taşıyanlar, yeşil sertifika uzmanı olmaya hak kazanacaktır.
Yeşil sertifika uzmanlarının faaliyetleri, Genel Müdürlük tarafından oluşturulan komisyon tarafından denetlenecek olup değerlendirme kılavuzlarına göre bina veya yerleşmenin yeşil sertifika sınıfını değiştirecek mertebede veya asgari kriterleri karşılamak üzere hatalı işlem yaptığı tespit edilen yeşil sertifika uzmanlarının yetkileri altı ay süreyle askıya alınacaktır. Ancak farklı projelerde olmak üzere bu şekilde üç kez işlem yaptığı tespit edilenler ile gerçeğe aykırı veya yanıltıcı belge düzenledikleri veya kullandıkları tespit edilenlerin yetkileri her hâlükârda bir daha verilmemek üzere iptal edilecektir. Bu işlemlerden askıya alma, iptal, itirazların değerlendirilmesi gibi işlemler yine Genel Müdürlük tarafından yapılacaktır.
Yeşil sertifika uzmanının görev ve sorumlulukları şunlardır:
- Binanın veya yerleşmenin değerlendirme kılavuzunda belirtilen kriterlere göre plan, proje ve inşa süreçlerinde sadece bina veya yerleşme sahibine danışmanlık yapmak,
- Bina veya yerleşme ile ilgili bilgi ve belgeleri değerlendirme kuruluşuna sunmak,
- Bina veya yerleşme sahibi adına başvuru ile ilgili iş ve işlemleri takip etmek,
- Değerlendirme kuruluşuna sunacağı bilgi ve belgelerin doğruluğundan sorumlu olmak,
- Aynı anda üç adete kadar bina ya da yerleşme için hizmet vermek.
e) Yeşil Sertifika Değerlendirme Uzmanı
Yeşil sertifika uzmanları, Değerlendirme Kuruluşu ekibinde görev yapmaları halinde, yeşil sertifika değerlendirme uzmanı unvanını alacak olup Değerlendirme Kuruluşu tarafından YeS-TR'ye tanımlanacaktır.
Yeşil sertifika değerlendirme uzmanı;
- Değerlendirme kuruluşunda görev aldığı sürece yeşil sertifika uzmanlığı hizmeti veremeyecek, danışmanlık yapamayacaktır.
- YeS-TR'ye kaydedilen bilgi ve belgeleri değerlendirerek binanın veya yerleşmenin yeşil bina veya yeşil yerleşme olma koşullarını yerine getirip getirmediğine dair analizi ve puanlamayı yapacaktır.
f) Mülga Yönetmelik Kapsamında Kazanılmış Olan Haklar
Yönetmelik'in geçici 1. maddesi uyarınca, Yönetmelik'in yayını tarihinden önce aynı isimli eski yönetmelik hükümlerine göre Bakanlıkça eğitici kuruluş olarak görevlendirilen tüzel kişiler ile gerekli eğitimleri alarak yeşil sertifika uzmanlığı elde etmiş olanların hakları saklı bırakılmıştır.
D. YÜRÜRLÜK TARİHİ
12 Haziran 2022 tarihli ve 31864 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelik yayını itibariyle yürürlüğe girmiştir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
