Turkey: COVID—19 Kapsamında Yerel Yönetim Bütçelerine, Kredi Garanti Kurumlarına ve Ticari Alacak Sigortalarına İlişkin Alınan Son Tedbirler

I. GİRİŞ

COVID-19 ile mücadele kapsamında 29 Mart 2020 tarih ve 31083 sayılı Resmi Gazete'de bir dizi yeni Cumhurbaşkanı kararı yayınlanmıştır. Söz konusu kararlar kapsamında belediyelere dolaylı olarak kaynak tahsis edilmiş, küçük ve orta ölçekli işletmelerin ("KOBİ") finansmana erişimi kolaylaştırılmış ve KOBİ'lerin ticari alacaklarını güvence altına almalarını sağlayan alacak sigortalarına reasürans yoluyla devlet desteği sağlanmıştır.

II. YEREL YÖNETİMLERE AYRILAN GENEL BÜTÇE ÖDEMELERİNDEN YAPILAN KESİNTİLERE İLİŞKİN DÜZENLEME

15 Mart 2010 tarih ve 2010/238 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Büyükşehir Belediyeleri, İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Bunların Bağlı Kuruluşlarının Borçlarına Karşılık Genel Bütçe Vergi Gelirleri Tahsilat Toplamı Üzerinden Ayrılacak Paylardan Yapılacak Kesintilere İlişkin Esaslar'a ("Esaslar") 29 Mart 2020 tarihli ve 2323 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile geçici bir madde eklenmiştir ("2323 Sayılı Karar").

5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun ("Yerel Yönetim Vergi Payı Kanunu")¹ kapsamında her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden il özel idareleri ve belediyelere belirli paylar ayrılacağı düzenlenmektedir. Bahsi geçen yerel yönetim birimlerine ayrılacak payların hesaplama yöntemi ise Esaslar uyarınca detaylandırılmıştır.

Esaslar uyarınca her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden yerel yönetim birimlerine ayrılacak payların hesaplanmasında bu yönetim birimlerinin kurumlara olan borçlarına karşılık belirli oranlarda kesintiler yapılmakta ve bu kesintiler ilgili borçlarına Esaslar'da belirtilen şekilde orantılı olarak dağıtılmaktadır. 2323 Sayılı Karar ile ilgili yerel yönetim birimlerinin borçlarına karşılık yapılan kesinti oranı, 2020 yılı Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında %0 olarak uygulanacaktır. Başka bir ifadeyle, üç ay boyunca il özel idareleri, belediyeler ve belediye bağlı kuruluşlarının genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamından borçlarına karşılık herhangi bir kesinti yapılmayacaktır.

Bu değişiklik ile, yerel yönetimlere COVID-19 ile mücadelede ek kaynak oluşturulması hedeflenmektedir.

III. KREDİ GARANTİ KURUMLARINA SAĞLANAN HAZİNE DESTEĞİNE İLİŞKİN KARARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KARAR

Kredi garanti kurumları ("KGKler") kefaletiyle kredi verenlerce sağlanan kredilere ilişkin esasları belirleyen 31 Ekim 2016 tarih ve 2016/9538 sayılı Kredi Garanti Kurumlarına Sağlanan Hazine Desteğine İlişkin Karar ("KGF Hazine Desteği Kararı") hükümleri, 29 Mart 2020 tarih ve 2325 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ("2325 Sayılı Karar") ile büyük ölçüde değiştirilmiştir.

KGKlere ilişkin genel bilgileri ve COVID-19 salgını ile mücadele kapsamında KGKler ile ilgili kanun seviyesinde yapılan bir takım değişiklikleri 30 Mart 2020 tarihli bilgi notumuzda paylaşmıştık². 2325 Sayılı Karar ile KGF Hazine Desteği Kararı önceki bilgi notunda paylaştığımız kanun seviyesindeki düzenlemeler ile uyumlu hale getirilerek, KGKlere ilişkin ek bir takım düzenlemeler getirilmiştir.

Söz konusu uyumlaştırma hukümlerine ek olarak, 2325 Sayılı Karar ile KGF Hazine Destek Kararı'na aşağıdaki hükümler eklenmiştir:

• Kredi veren kuruluşlarına Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası A.Ş. de dahil edilmiştir;
• KGKler tarafından verilen kefaletlerin toplam bakiye tutarı 250 milyar TL'den 500 milyar TL'ye çıkarılmıştır;
• KGKlerin sağladığı kefaletten yararlanan kişilerde azami kefalet limitleri (i) gerçek kişiler için 100 bin TL; (ii) KOBİ tanımını haiz kişiler için 35 milyon TL; ve (iii) KOBİ tanımı dışında kalan tüzel kişiler için ise 250 milyon TL olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte KGF Hazine Desteği Kararı'na kefalet azami limitleri ile ilgili geçici bir madde eklenmiş olup, kefalet limitlerinin 31 Aralık 2020 tarihine kadar KOBİ'ler için 50 milyon TL, KOBİ tanımı dışında kalan tüzel kişiler için ise azami 350 milyon TL olarak uygulanması hüküm altına alınmıştır;
• KGF Hazine Desteği Kararı'na kredilerin donuk alacağa dönüşmesi için gereken süreye ilişkin bankacılık mevzuatındaki değişikliklere uyum sağlayacak şekilde yeni madde eklenmiştir³; ve
• 2325 Sayılı Karar ile KGF Hazine Desteği Kararı'na eklenen Geçici Madde 6 ile KGKler tarafından sağlanacak kefaletlerde aranacak kriterlerde 31 Aralık 2020 tarihine kadar esnetmeye gidilmiştir.

Geçen hafta KGKlere ilişkin kanun seviyesinde yapılan değişikliklere paralel olarak KGF Hazine Desteği Kararı'nda yapılan bu değişikler de COVID-19 salgınından işleri ve/veya iş yerleri zarar gören kişilerin daha kolay finansman elde etmesini sağlayarak ekonomideki likidite miktarının artırılmasını ve COVID-19 salgınının olumsuz etkilerinin azaltılmasını amaçlamaktadır.

IV. DEVLET DESTEKLİ TİCARİ ALACAK SİGORTASI SİSTEMİNE DEVLET TARAFINDAN TAAHHÜT EDİLECEK REASÜRANS DESTEĞİNE DAİR KARAR

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun⁴ 33/A maddesi, olağanüstü durumlarda piyasalarda teminatı bulunmayan riskler için sigortacılık sisteminde Olağan Dışı Riskler Yönetim Merkezi'ni ("Merkez") görevlendirmiştir. Bu kapsamda Merkez, olağanüstü durumlarda piyasalarda bulunmayan riskler için sigorta ve reasürans teminatının oluşturulmasını koordine etmekle görevlendirilmiştir. Merkez tarafından bu şekilde yönetilecek risklerin neler olacağı, kapsama alınacak risklere ne şekilde prim desteği verileceği, alınacak bedel karşılığı devletin ne ölçüde reasürans sağlayacağı ise Cumhurbaşkanı kararı ile belirlenecektir.

29 Mart 2020 tarih ve 2326 sayılı Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Sistemine Devlet Tarafından Taahhüt Edilecek Reasürans Desteğine Dair Cumhurbaşkanı Kararı ("2326 Sayılı Karar") da işte bu amaç doğrultusunda kabul edilmiştir.

2326 Sayılı Karar ile COVID-19 salgınından işleri ve/veya iş yerlerinin zarar görme ihtimali yüksek olan KOBİ'lere sağlanan ve KOBİ'lerin herhangi bir teminata bağlanmamış vadeli satışlarından doğan alacaklarının ödenmeme riskini teminat altına alan bir sigorta ürünü olan "devlet destekli ticari alacak sigortası" ("Alacak Sigortası") türü desteklenmeye çalışılmıştır. 2326 Sayılı Karar kapsamında Alacak Sigortası kapsamında teminat altına alınmayarak Merkez'in üzerinde kalan risklerin, belirli bir hasar prim oranında olanları için devlet tarafından reasürans desteği düzenlenmiştir. Söz konusu destek, 1 Nisan 2020 ile 1 Nisan 2021 arasında imzalanacak sigorta sözleşmelerini kapsayacaktır.

Alacak Sigortası mekanizmasına verilen bu destek ile, KOBİ'ler için COVID-19 salgını sürecinde oluşabilecek bilanço açıklarının engellenmesi ve böylece kredibilitelerinin artması amaçlanmıştır.

V. SONUÇ

Söz konusu değişiklikler, COVID-19 salgınının belli sektörler ve ekonominin üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacı gütmektedir.

Footnotes

1. 15 Temmuz 2008 ve 26937 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

2. İlgili bilgi notuna buradan ulaşabilirsiniz.

3. Donuk alacaklar, 22 Haziran 2016 tarih ve 29750 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kredilerin Sınıflandırılması Ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ("Yönetmelik") kapsamında tanımlanmaktadır. Yönetmelik'te öngörülen şartları 90 gün boyunca taşıyan alacaklar, donuk alacak olarak nitelendirilmekteydi. Bu süre, yapılan değişiklik ile 180 güne çıkartılmıştır.

4. 14 Haziran 2007 tarih ve 5684 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.