Turkey: Menkul Satiş Sözleşmelerinde Dövizle Ödeme Yasaği

A. Dövizle Ödeme Yasağı

(i) Mevzuat Değişikliği

19 Nisan 2022 tarihli ve 31814 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)'de ("Tebliğ") Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2022-32/66) ("Değişiklik Tebliği") ile yapılan ekleme uyarınca, Tebliğ'in 8. maddesinin 9. fıkrası aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:

Tebliğ madde 8/9'da yapılan değişikliğin ardından, Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde, sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmak hâlâ mümkün olmakla birlikte, bu ödeme yükümlülüklerinin hem alıcı tarafından Türk parası cinsinden yerine getirilmesi hem de satıcı tarafından Türk parası cinsinden kabul edilmesi zorunlu hâle gelmiştir.

Buna mukabil, ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırıldığı hallerde Türk lirası cinsinden yapılacak ödemeler için hangi tarihteki kurun dikkate alınacağı konusunda Tebliğ'de bir açıklık bulunmamaktadır. Tebliğ'in yanı sıra, Tebliğ'in dayanağı olan 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar'da da bir açıklık bulunmadığı göz önüne alındığında, Türk lirası cinsinden yapılacak ödemeler için hangi tarihteki kurun esas alınacağı, genel hüküm niteliğindeki 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 99'uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca tespit edilecektir.

(ii) Bakanlık Duyurusu

T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı ("Bakanlık"), 21 Nisan 2022 tarihinde Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin 2008-32/34 Sayılı Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına Dair 2022-32/66 Sayılı Tebliğ'e İlişkin Duyuru ("Duyuru") ile mevzuat değişikliği ile getirilen yeni düzenlemeye dair bazı açıklamalar yapmıştır. Duyuru'da Türkiye'de yerleşik kişilerin,

(i) 19 Nisan 2022 tarihinden önce kendi aralarında akdetmiş oldukları menkul satış sözleşmelerinin ifası kapsamında 19 Nisan 2022 tarihi öncesinde dolaşıma girmiş bulunan döviz cinsinden kıymetli evraklar,

(ii) 19 Nisan 2022 tarihinden önce düzenlenmiş faturalar,

(iii) Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası'nda döviz cinsinden gerçekleştirilen kıymetli maden ve kıymetli taş alım satım işlemleri ile bu işlemlerin takası

kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi şartının aranmayacağı belirtilmektedir.

Bunlara ek olarak, Duyuru ile Bakanlık aşağıdaki hususları da açıklığa kavuşturmuştur:

(a) Tebliğ'de geçen "menkul" ibaresi gayrimenkul tanımına girmeyen her türlü mal ve eşyayı kapsamaktadır.

(b) Türkiye'de yerleşik kişiler ile dışarıda yerleşik kişiler arasında akdedilmiş/akdedilecek menkul satış sözleşmelerine ilişkin ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır.

(c) 19 Nisan 2022 tarihi ve işbu tarih sonrasında döviz cinsinden düzenlenmiş olan çek vb. ödeme araçlarının Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdettikleri/akdedecekleri menkul satış sözleşmeleri konusu ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde kullanılması mümkün değildir.

(d) Değişiklik Tebliği, taşıt satış sözleşmelerinin mevcut durumunu değiştiren bir hüküm içermemektedir. Bu nedenle Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri taşıt satış sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması hâlâ mümkün değildir.

(e) 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen işlemlere ilişkin olarak yapılan sözleşmeler, Tebliğ madde 8/17'ye tabidir ve işbu sözleşmelere ilişkin yükümlülükler Değişiklik Tebliği kapsamında değildir.

(f) 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak yapılan düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu payları da dahil olmak üzere) döviz cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan işlemlere ilişkin yükümlülüklerin döviz cinsinden kararlaştırılması Tebliğ madde 8/18 uyarınca mümkündür ve işbu işlemlere ilişkin yükümlülükler Değişiklik Tebliği kapsamında değildir.

(g) Tebliğin 8'inci maddesinin diğer fıkralarında yer alan menkul satış sözleşmeleri dışındaki sözleşmelere ilişkin ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden kabul edilmesi ve yerine getirilmesine yönelik herhangi bir değişiklik yapılmamıştır ve mevcut istisnalar geçerlidir.

B. Yürürlük Tarihi

19 Nisan 2022 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan Değişiklik Tebliği aynı gün yürürlüğe girmiştir.

C. Sonuç

Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarındaki taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmeleri kapsamında 19 Nisan 2022 tarihinden itibaren yapılacak ödemelerde yukarıda kapsam ve koşulları izah edilen dövizle ödeme yasağının dikkate alınması gerekmektedir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.